Για χρόνια, ένα δημόσιο καρτοτηλέφωνο στο Πεκίνο παρέμενε σιωπηλό, παραγκωνισμένο από την άνοδο των κινητών τηλεφώνων. Όμως, ένα Σάββατο του Ιουλίου, άρχισε να χτυπάει… και να χτυπάει… και να χτυπάει. Συνέχισε να χτυπάει κάθε Σάββατο και κάθε κλήση ήταν και μια έκκληση για βοήθεια από τους κατοίκους μιας κοινότητας αποκομμένης από τον υπόλοιπο κόσμο.
.
«Ο αέρας έχει διαρκώς μια περίεργη μυρωδιά. Μετά βίας μπορούμε να αναπνεύσουμε ελεύθερα στο σπίτι. Ο λαιμός μου πονάει, σαν κάποιος να τον πιάνει», δήλωσε στο NPR, η Χονγκ Γιου. Η Χονγκ είναι μεταξύ των 2,71 εκατομμυρίων κατοίκων που ζουν σε μια παράκτια πόλη της βόρειας Κίνας που ονομάζεται Gourd Island. Εκεί, οι κάτοικοι υποφέρουν εδώ και χρόνια από τη ρύπανση που προέρχεται από ένα εργοστάσιο ψευδαργύρου και διάφορες εταιρείες φυτοφαρμάκων και χημικών.
Η τραγική κατάσταση στην πόλη Gourd τράβηξε την προσοχή του Κινέζου καλλιτέχνη και ακτιβιστή Nut Brother.
Στο παρελθόν, ο Κινέζος καλλιτέχνης έχει συλλέξει σκόνη από τον αέρα του Πεκίνου με ηλεκτρική σκούπα και την έχει μετατρέψει σε τούβλα, έχει ρίξει ψεύτικα ψάρια σε ένα ποτάμι που έγινε κίτρινο από τη ρύπανση και έχει κλείσει το στόμα του με διάφορους τρόπους για να διαμαρτυρηθεί για τη λογοκρισία. Τον περασμένο Ιούλιο αποφάσισε να μετατρέψει παλιά καρτοτηλέφωνα σε τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας για τα θύματα της περιβαλλοντικής ρύπανσης στην παράκτια πόλη.
Ο καλλιτέχνης-ακτιβιστής αποφάσισε να χρησιμοποιήσει αυτή τη μορφή επικοινωνίας για να αναδείξει το πρόβλημα της ρύπανσης στην περιοχή, αφού οι σχετικές διαδικτυακές αναφορές και οι αναρτήσεις σε blog διαγράφηκαν γρήγορα από τους διαδικτυακούς λογοκριτές. Επιπλέον, δεκάδες επίσημες καταγγελίες που υπέβαλε η Χονγκ και οι γείτονές της στο επαρχιακό γραφείο περιβάλλοντος και στο δημοτικό γραφείο της πόλης, αγνοήθηκαν.
«Η τοπική κυβέρνηση επέλεξε την ανάπτυξη της οικονομίας εις βάρος της υγείας μας. Χρειαζόμαστε βοήθεια για να ακουστεί η φωνή μας», δήλωσε η Χονγκ. Οι κάτοικοι άρχισαν να τηλεφωνούν στο κίτρινο δημόσιο καρτοτηλέφωνο σε μια απέλπιδα προσπάθεια να τραβήξουν την προσοχή της κυβέρνησης.
«Με το καρτοτηλέφωνο προσπαθήσαμε να μεταφέρουμε τις φωνές αυτής της μικρής πόλης στον παράλληλο κόσμο της πρωτεύουσας. Εκεί, οι άνθρωποι ακούν και αισθάνονται τις κραυγές για βοήθεια, τον πόνο στην άλλη άκρη της γραμμής – και ξαφνικά αυτά τα προβλήματα δεν είναι τόσο μακρινά», εξήγησε σε συνέντευξή του ο καλλιτέχνης.
Τι συμβαίνει στο νησί Gourd
Το εργοστάσιο ψευδαργύρου που χτίστηκε τη δεκαετία του 1930 στην πλούσια σε ορυκτά και φυσικό αέριο πόλη Gourd, παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα της Ασίας. Σχεδόν τα μισά από τα συστατικά βαρέων μετάλλων που απορρίπτονται στα λύματα της επαρχίας Λιαονίνγκ, όπου βρίσκεται η πόλη, προέρχονται από την Gourd, ενώ η περιεκτικότητα σε μόλυβδο στον αέρα ξεπερνά κατά πολύ το επιτρεπτό όριο, σύμφωνα με την Greenpeace.
Η πόλη διαθέτει 194 εργοστάσια που χαρακτηρίζονται από τις τοπικές περιβαλλοντικές αρχές ως εργοστάσια υψηλών εκπομπών, σύμφωνα με έναν κατάλογο που δημοσιεύθηκε το 2022. Σχεδόν τα τρία τέταρτα των εργοστασίων που συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο ανήκουν στις βιομηχανίες μετάλλων και χημικών προϊόντων.
Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έκλεισε ορισμένα εργοστάσια χάλυβα και επένδυσε σημαντικά σε κρατικά έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως στην ηλιακή και την υδροηλεκτρική ενέργεια, αν και το ηλεκτρικό δίκτυο της χώρας εξακολουθεί να δυσκολεύεται να μεταφέρει αυτή την ενέργεια στις πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις.
Ωστόσο, πόλεις όπως η Gourd, των οποίων τα δημοτικά έσοδα εξακολουθούν να εξαρτώνται από τις θέσεις εργασίας και τους φόρους από τον τομέα των χημικών προϊόντων και τη βαριά βιομηχανία, δεν έχουν κάνει τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια.
Η πόλη παραμένει υπερχρεωμένη και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της έχει πέσει στο 25%, το ένα τρίτο του εθνικού μέσου όρου. Εν τω μεταξύ, το καθεστώς του σημερινού ηγέτη του Κομμουνιστικού Κόμματος Σι Τζινπίνγκ έχει αυστηροποιήσει τον πολιτικό έλεγχο, αποδεκατίζοντας ένα κάποτε αναδυόμενο κίνημα της κοινωνίας των πολιτών που είχε σημειώσει κάποιες αξιοσημείωτες νίκες για την προστασία του περιβάλλοντος.
Εβδομάδες αφότου προσπάθησε να μοιραστεί πληροφορίες στο διαδίκτυο σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση, η Χονγκ Γου συνελήφθη από τις αρχές της πόλης και κρατήθηκε για 24 ώρες. Αφού αφέθηκε ελεύθερη, η γυναίκα δημοσίευσε ένα βίντεο στο TikTok.
«Επινόησα τις πληροφορίες στα προηγούμενα βίντεο για να πάρω likes», είπε η Χονγκ στο βίντεο, προτού ζητήσει συγγνώμη για την κοινοποίηση ψευδών πληροφοριών σχετικά με τη ρύπανση από ψευδάργυρο. «Στην πραγματικότητα, η ζωή είναι υπέροχη στην Gourd», πρόσθεσε.
Μια μικρή ομάδα εθελοντών κινηματογραφεί την εικαστική παρέμβαση και συγκεντρώνει μαρτυρίες από τα θύματα της ρύπανσης, χωρίς όμως να τραβήξει την ανεπιθύμητη προσοχή των αρχών.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ότι όλα τα θύματα της ρύπανσης χρησιμοποιούν τηλέφωνα κινεζικής κατασκευής και πολλά από αυτά τα άτομα είναι λίγο μεγαλύτερα σε ηλικία, οπότε δεν γνωρίζουν τόσο καλά τα ψηφιακά εργαλεία», δήλωσε ο Li Yuchen, ειδικός σε θέματα κρυπτογράφησης, ο οποίος έχει βοηθήσει τους κατοίκους να παρακάμψουν την κρατική λογοκρισία και να αποφύγουν την παρακολούθηση, χρησιμοποιώντας διαθέσιμα εργαλεία λογισμικού ανοιχτού κώδικα.
Ο Li θέλει να δώσει τη δυνατότητα στους κάτοικους να ακουστεί η φωνή τους.
«Όσο υπάρχει ένα άτομο που μαθαίνει πώς να χρησιμοποιεί λογισμικό ανοιχτού κώδικα, έχω ελπίδες. Δεν έχω κάποιον συγκεκριμένο στόχο- το νόημα του ακτιβισμού βρίσκεται στην ίδια την πρακτική», είπε.
Οι προσπάθειες του Li με τον Nut Brother και τους κατοίκους της πόλης Gourd φαίνεται να απέδωσαν κάποιους καρπούς. Οι τοπικές αρχές δήλωσαν ότι ξεκίνησαν έρευνα για 21 εργοστάσια που απορρίπτουν τοξικά αέρια. Κατά τη διάρκεια της έρευνας αυτής, οι εταιρείες θα πρέπει να αναστείλουν τη λειτουργία τους. Ωστόσο, οι κάτοικοι ανησυχούν ότι η ρυπογόνος δραστηριότητα θα συνεχιστεί μόλις η προσοχή της κοινής γνώμης στραφεί αλλού και υποψιάζονται ότι τα εργοστάσια εξακολουθούν να λειτουργούν κρυφά τη νύχτα.
Ένα μήνα αφότου ξεκίνησε το έργο, οι πιο συχνοί χρήστες της τηλεφωνικής γραμμής του δημόσιου καρτοτηλεφώνου του Πεκίνου, άρχισαν να εξαγριώνονται. Όταν απαντούσαν στις κλήσεις, έλεγαν στους κατοίκους: «Σταματήστε να τηλεφωνείτε, κανείς δεν ενδιαφέρεται».
Όταν το NPR προσπάθησε να καλέσει το δημόσιο καρτοτηλέφωνο στα τέλη Σεπτεμβρίου, το τηλέφωνο δεν χτυπούσε πλέον.
