Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι από όλο τον κόσμο θα συγκεντρωθούν την επόμενη εβδομάδα για την COP29, την ετήσια σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα, στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν, το Μπακού.
.
Ακολουθούν όσα πρέπει να γνωρίζετε για το γιατί η COP, η συντομογραφία της Διάσκεψης των Μερών, έχει σημασία:
Γιατί γίνεται ετησίως;
Επειδή η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει κάθε χώρα, ανεξάρτητα από το αν συνέβαλε στο πρόβλημα, απαιτεί παγκόσμιες λύσεις που μπορούν να αντιμετωπίσουν την ποικιλομορφία των αναγκών σε όλες τις χώρες. Κατά την υπογραφή της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) του 1992, με την οποία ξεκίνησαν οι παγκόσμιες διαπραγματεύσεις, τα μέρη που συμφώνησαν σε αυτήν κατέβαλαν προσπάθεια να κάνουν διάκριση μεταξύ των πλούσιων χωρών που προκάλεσαν το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης της θερμοκρασίας και των φτωχότερων χωρών που υποφέρουν δυσανάλογα από αυτήν. Με άλλα λόγια, οι συνομιλίες πλαισιώνονται από την ιδέα ότι οι χώρες που επωφελήθηκαν περισσότερο από την εκβιομηχάνιση θα πρέπει να αναλάβουν τη μεγαλύτερη ευθύνη για την αντιμετώπιση της αύξησης της θερμοκρασίας που προέκυψε. Η αντιμετώπιση αυτής της ανισορροπίας έχει γίνει πιο δύσκολη καθώς οι οικονομίες των αναπτυσσόμενων χωρών έχουν αναπτυχθεί και τα πλούσια έθνη αντιμετωπίζουν ανταγωνιστικά κόστη, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου.
Τι μπορεί να επιτύχει;
Η σύνοδος κορυφής παρέχει στις χώρες ένα μέρος για να συζητήσουν λύσεις, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών πολιτικών, των χρηματοδοτικών προγραμμάτων ή των χρηματοδοτικών αναγκών. Σχεδόν σε κάθε σύνοδο κορυφής συμμετέχουν επίσης παγκόσμιοι ηγέτες, δίνοντας ένα σημαντικό μήνυμα ότι οι χώρες τους έχουν δεσμευτεί για τους στόχους της UNFCCC. Η παρουσία των ηγετών βοηθά επίσης τις χώρες να λογοδοτήσουν η μία στην άλλη για τις υποσχέσεις του παρελθόντος. Αλλά η ετήσια COP είναι απλώς το κύριο γεγονός σε μια συνεχή διαδικασία. Οι εκπρόσωποι των χωρών συναντώνται καθ' όλη τη διάρκεια του έτους για να οικοδομήσουν υποστήριξη για νέες προτάσεις δράσης για το κλίμα ενόψει της COP, όπου μπορούν να συμφωνηθούν με συναίνεση όλων των χωρών.
Λειτουργεί;
Ενώ κάθε σύνοδος κορυφής αποσκοπεί στην προώθηση της παγκόσμιας δράσης για το κλίμα από το προηγούμενο έτος, η εκδήλωση προσφέρει επίσης στις χώρες την ευκαιρία να δείξουν στους πολίτες τους ότι το πρόβλημα αντιμετωπίζεται. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι η άσκηση έχει δει τις χώρες να καταμετρούν και να αναφέρουν τις εκπομπές τους και έχει βοηθήσει στη μετακίνηση εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε βοήθεια για το κλίμα προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Με την απαίτηση λήψης αποφάσεων με συναίνεση, η διαδικασία εξασφαλίζει επίσης ισχυρή παγκόσμια υποστήριξη για τις συμφωνημένες δράσεις, βελτιώνοντας τις πιθανότητες εφαρμογής των δράσεων αυτών. Ωστόσο, ο ρυθμός προόδου ήταν πολύ αργός για να περιοριστεί η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Από τότε που ξεκίνησαν οι σύνοδοι κορυφής των COP το 1995, τόσο οι εκπομπές όσο και οι θερμοκρασίες συνέχισαν να αυξάνονται, πράγμα που σημαίνει ότι ο κόσμος βρίσκεται σε τροχιά ακραίων κλιματικών αλλαγών.
Οι υποστηρικτές της διαδικασίας της UNFCCC λένε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση για τη διαπραγμάτευση μεγάλων κοινωνικοοικονομικών αλλαγών για να προσπαθήσουμε να περιορίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Τι θα κερδίσουμε από την φετινή COP;
Η φετινή σύνοδος κορυφής ελπίζει σε μερικές βασικές συμφωνίες: έναν νέο ετήσιο στόχο για τη χρηματοδότηση του κλίματος, μια συμφωνία για να λειτουργήσουν οι πολυμερείς αγορές πιστώσεων άνθρακα και περισσότερα χρήματα για βοήθεια που έχουν υποσχεθεί για τις χώρες που έχουν ήδη πληγεί από δαπανηρές κλιματικές καταστροφές. Πέρα από αυτό, οι διαπραγματευτές θα συνεχίσουν να εργάζονται πάνω σε τεχνικές συμφωνίες που βασίζονται στο έργο που έγινε σε προηγούμενες συνόδους κορυφής. Εκτός του επίσημου πλαισίου της COP, ομάδες χωρών θα μπορούσαν να δρομολογήσουν τις δικές τους πρωτοβουλίες ή να υποσχεθούν χρηματοδότηση για συγκεκριμένα έργα. Οι εταιρείες πιθανότατα θα ανακοινώσουν εμπορικές συμφωνίες που σχετίζονται με τη δράση για το κλίμα, ενώ οι χρηματοδότες θα προσπαθήσουν να συγκεντρώσουν μετρητά για επενδύσεις στο κλίμα.
Τι άλλο συμβαίνει;
Πέρα από τις διαπραγματεύσεις των χωρών, η σύνοδος κορυφής της COP προσφέρει την ευκαιρία σε οποιονδήποτε να προσπαθήσει να τραβήξει την προσοχή - ή τη χρηματοδότηση - στον αγώνα του. Εκατοντάδες παράλληλες εκδηλώσεις βλέπουν ακτιβιστές και επιστήμονες να ανταμώνουν με λομπίστες της βιομηχανίας και βαριά ονόματα του τραπεζικού κλάδου. Οι δημόσιες συνεδριακές σκηνές φιλοξενούν συζητήσεις σε πάνελ για θέματα από την οξίνιση των ωκεανών έως τον σχεδιασμό έργων αντιστάθμισης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Σε μια αίθουσα εκθέσεων, που ονομάστηκε «Πράσινη Ζώνη», διεξάγονται συζητήσεις με επικεφαλής εθνικές αντιπροσωπείες, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και εταιρείες. Ενώ σε ορισμένες συνόδους κορυφής έχουν σημειωθεί μεγάλες οργανωμένες διαμαρτυρίες, όπως η συγκέντρωση χιλιάδων ατόμων έξω από την COP26 στη Γλασκώβη το 2021, οι δύο τελευταίες διασκέψεις στην Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα επέτρεψαν διαμαρτυρίες μόνο σε καθορισμένες, περιφραγμένες περιοχές.
