Οι χώρες που διαπραγματεύονται μια παγκόσμια συνθήκη για τον περιορισμό της πλαστικής ρύπανσης απέτυχαν να καταλήξουν σε συμφωνία τη Δευτέρα, καθώς πάνω από 100 χώρες ήθελαν να περιορίσουν την παραγωγή, ενώ μια χούφτα πετρελαιοπαραγωγών ήταν διατεθειμένες να στοχεύσουν μόνο στα πλαστικά απόβλητα.
.
Η πέμπτη συνεδρίαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγμάτευσης του ΟΗΕ για την επίτευξη μιας νομικά δεσμευτικής παγκόσμιας συνθήκης στο Μπουσάν της Νότιας Κορέας, επρόκειτο να είναι η τελική. Ωστόσο, οι χώρες εξακολουθούσαν να απέχουν πολύ μεταξύ τους όσον αφορά το βασικό πεδίο εφαρμογής μιας συνθήκης και μπόρεσαν να συμφωνήσουν μόνο στην αναβολή βασικών αποφάσεων για μια μελλοντική συνεδρίαση.
«Ενώ είδα σημεία σύγκλισης σε πολλούς τομείς, οι θέσεις παραμένουν αποκλίνουσες σε κάποιους άλλους», δήλωσε ο Luis Vayas Valdivieso, ο πρόεδρος της συνάντησης.
Τα πιο διχαστικά ζητήματα περιλάμβαναν την επιβολή ανώτατου ορίου στην παραγωγή πλαστικών, τη διαχείριση των πλαστικών προϊόντων και των χημικών ουσιών που προκαλούν ανησυχία και τη χρηματοδότηση για να βοηθηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες στην εφαρμογή της συνθήκης.
Μια επιλογή που προτάθηκε από τον Παναμά, η οποία υποστηρίχθηκε από περισσότερες από 100 χώρες, θα δημιουργούσε μια πορεία για έναν παγκόσμιο στόχο μείωσης της παραγωγής πλαστικών, ενώ μια άλλη πρόταση δεν περιελάμβανε ανώτατα όρια παραγωγής.
Οι διαχωριστικές γραμμές ήταν εμφανείς σε ένα αναθεωρημένο έγγραφο που κυκλοφόρησε την Κυριακή από τον Βαλντιβιέσο, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση μιας συνθήκης, αλλά παρέμεινε γεμάτο επιλογές για τα πιο ευαίσθητα ζητήματα.
«Μια συνθήκη που... βασίζεται μόνο σε εθελοντικά μέτρα δεν θα ήταν αποδεκτή», δήλωσε η Juliet Kabera, γενική διευθύντρια της Αρχής Διαχείρισης Περιβάλλοντος της Ρουάντα.
«Ήρθε η ώρα να το πάρουμε στα σοβαρά και να διαπραγματευτούμε μια συνθήκη που να είναι κατάλληλη για το σκοπό της και όχι κατασκευασμένη για να αποτύχει».
Ένας μικρός αριθμός χωρών που παράγουν πετροχημικά προϊόντα, όπως η Σαουδική Αραβία, έχουν αντιταχθεί σθεναρά στις προσπάθειες για τη μείωση της παραγωγής πλαστικού και έχουν προσπαθήσει να χρησιμοποιήσουν διαδικαστικές τακτικές για να καθυστερήσουν τις διαπραγματεύσεις.
«Ποτέ δεν υπήρξε συναίνεση», δήλωσε ο Σαουδάραβας εκπρόσωπος Abdulrahman Al Gwaiz. «Υπάρχουν μερικά άρθρα που με κάποιο τρόπο φαίνεται να καταφέρνουν να μπουν (στο έγγραφο) παρά τη συνεχή επιμονή μας ότι δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής».
Η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ινδία, η Νότια Κορέα και η Σαουδική Αραβία ήταν οι πέντε πρώτες χώρες παραγωγής πρωτογενών πολυμερών το 2023, σύμφωνα με τον πάροχο δεδομένων Eunomia.
Παγιωμένες διαιρέσεις
Εάν είχαν ξεπεραστεί αυτές οι διαιρέσεις, η συνθήκη θα ήταν μία από τις σημαντικότερες συμφωνίες που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος μετά τη συμφωνία του Παρισιού του 2015. Η αναβολή έρχεται μόλις λίγες ημέρες μετά την ταραχώδη ολοκλήρωση της συνόδου κορυφής COP29 στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.
Στο Μπακού, οι χώρες έθεσαν έναν νέο παγκόσμιο στόχο για την κινητοποίηση 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως για τη χρηματοδότηση του κλίματος, μια συμφωνία που θεωρείται θλιβερά ανεπαρκής από τα μικρά νησιωτικά κράτη και πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.
Οι συνομιλίες για το κλίμα επιβραδύνθηκαν επίσης από διαδικαστικούς ελιγμούς της Σαουδικής Αραβίας - η οποία διαφώνησε με τη συμπερίληψη γλώσσας που επιβεβαίωνε προηγούμενη δέσμευση για μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα.
Ορισμένοι διαπραγματευτές δήλωσαν ότι μερικές χώρες κράτησαν τις διαδικασίες σε ομηρία, αποφεύγοντας συμβιβασμούς που απαιτούνται με τη χρήση της διαδικασίας συναίνεσης του ΟΗΕ.
Ο εθνικός αντιπρόσωπος της Σενεγάλης Cheikh Ndiaye Sylla χαρακτήρισε «μεγάλο λάθος» τον αποκλεισμό της ψηφοφορίας καθ' όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, μια συμφωνία που έγινε πέρυσι κατά τη διάρκεια του δεύτερου γύρου των συνομιλιών στο Παρίσι.
Η παραγωγή πλαστικών πρόκειται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2050, ενώ μικροπλαστικά έχουν βρεθεί στον αέρα, στα νωπά προϊόντα και ακόμη και στο ανθρώπινο μητρικό γάλα.
Οι χημικές ουσίες που προκαλούν ανησυχία στα πλαστικά περιλαμβάνουν περισσότερες από 3.200 που βρέθηκαν σύμφωνα με έκθεση του 2023 του Προγράμματος Περιβάλλοντος του ΟΗΕ, η οποία αναφέρει ότι οι γυναίκες και τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην τοξικότητά τους. Παρά την αναβολή, αρκετοί διαπραγματευτές εξέφρασαν την επείγουσα ανάγκη να επιστρέψουν στις συνομιλίες.
«Κάθε ημέρα καθυστέρησης είναι μια ημέρα κατά της ανθρωπότητας. Η αναβολή των διαπραγματεύσεων δεν αναβάλλει την κρίση», δήλωσε την Κυριακή ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας του Παναμά Χουάν Κάρλος Μοντερέι Γκόμεζ. «Όταν ξανασυναντηθούμε, το διακύβευμα θα είναι μεγαλύτερο».
