Ένας τεράστιος όγκος από πεταμένα ρούχα σχηματίζει ένα αλλόκοτο βουνό στη μέση της ερήμου Ατακάμα της Χιλής, μιας από τις πλέον άνυδρες περιοχές του πλανήτη. Είναι αποτέλεσμα της λεγόμενης «γρήγορης» μόδας που προκαλεί μεγάλο πρόβλημα περιβαλλοντικής ρύπανσης.
.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις του άκρατου καταναλωτισμού στη βιομηχανία ρούχων – όπως η παιδική εργασία και οι μισθοί πείνας – είναι γνωστές, αλλά οι καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον δεν έχουν λάβει πολλή δημοσιότητα.
Η Χιλή είναι εδώ και χρόνια κόμβος μεταχειρισμένων και απούλητων ενδυμάτων, made in China ή made in Bangladesh, που περνούν από την Ευρώπη, την Ασία ή τις Ηνωμένες Πολιτείες πριν καταλήξουν στη Χιλή για να μεταπωληθούν σε όλη τη Λατινική Αμερική.
Σχεδόν 59.000 τόνοι ρούχων φτάνουν κάθε χρόνο στο λιμάνι Ικίκε της βόρειας Χιλής. Ένα μεγάλο μέρος αυτών, περίπου 39.000 τόνοι, δεν μπορούν να πουληθούν και καταλήγουν σε σκουπιδότοπους στην έρημο.
«Αυτά τα ρούχα φτάνουν εδώ από όλο τον κόσμο», λέει ο Άλεξ Καρένο, πρώην λιμενικός υπάλληλος. «Ό,τι δεν πωλείται στη Σαντιάγο ή δεν αποστέλλεται σε άλλες χώρες παραμένει στην ελεύθερη ζώνη, αφού κανείς δεν πληρώνει τους ραπτόσιους δασμούς για να τα πάρει».
«Το πρόβλημα είναι ότι τα ρούχα δεν είναι βιοαποικοδομήσιμα και περιέχουν χημικά πρόσθετα, οπότε δεν γίνονται δεκτά στους δημόσιους χώρους υγειονομικής ταφής», εξηγεί ο Franklin Zepeda, ιδρυτής της EcoFibra, μιας εταιρείας που από το 2018 κατασκευάζει μονωτικά πάνελ από κουρέλια.
Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ το 2019, η παγκόσμια παραγωγή ρούχων διπλασιάστηκε μεταξύ 2000 και 2014 και ευθύνεται για το 20% των συνολικών αποβλήτων νερού σε παγκόσμιο επίπεδο. Για να κατασκευαστεί ένα παντελόνι τζιν χρειάζονται 7.500 λίτρα νερού!
Η ίδια έκθεση αναφέρει πως η κατασκευή ρούχων και υποδημάτων συνεισφέρει το 8% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι το 85% των υφασμάτων που παράγονται καταλήγουν σε χωματερές ή καίγονται.
Τα συνθετικά ρούχα περιέχουν πλαστικό και μικροΐνες που χρειάζονται 200 χρόνια για να αποσυντεθούν και είναι τοξικά όσο τα πεταμένα ελαστικά ή τα πλαστικά.
Η Γαλλία εναντίον της fast fashion
Η Γαλλία, η κοιτίδα της Μόδας, φαίνεται να αντιλαμβάνεται το επείγον του προβλήματος και ετοιμάζεται να απαγορεύσει τις διαφημίσεις «γρήγορης μόδας». Η βουλεύτρια Anne-Cecile Violland κατέθεσε πρόταση νόμου που θα περιλαμβάνει την επιβολή προστίμων στα φθηνά ρούχα προκειμένου να καλυφθεί το περιβαλλοντικό κόστος τους. Η πρόταση νόμου αναμένεται να συζητηθεί στις 14 Μαρτίου στην Επιτροπή Βιώσιμης Ανάπτυξης και στη συνέχεια να τεθεί σε ψηφοφορία.
«Η γρήγορη μόδα – ultra fast fashion – είναι οικολογική καταστροφή», δήλωσε στα κοινωνικά δίκτυα ο Υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Christophe Béchu. «Είναι ρούχα κακοφτιαγμένα, που πωλούνται ευτελώς, φοριούνται σπάνια και πετιούνται γρήγορα». Ο Béchu υποστηρίζει την πρόταση νόμου για απαγόρευση της διαφήμισης τέτοιων προϊόντων από όλα τα μέσα περιλαμβανομένων των influencers στα κοινωνικά δίκτυα, καθώς και την ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού: οι ίδιες οι εταιρείες που τα κατασκευάζουν θα πρέπει να ενημερώνουν τους καταναλωτές για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων τους και να τους παροτρύνουν να τα επαναχρησιμοποιούν, επιμένει.
Τα πυρά συγκεντρώνει μια κινεζο-σιγκαπουριανή εταιρεία, η Shein, η οποία διαφημίζει ότι πουλάει 900 φορές περισσότερα ρούχα στη Γαλλία από κάθε γαλλική μάρκα, λανσάρει 7.200 νέα μοντέλα κάθε μέρα και διαθέτει συνολικά 470.000 διαφορετικούς κωδικούς με εξαιρετικά χαμηλές τιμές. Αυτό αναγκάζει τις γαλλικές φίρμες να αυξήσουν την παραγωγή τους για να την ανταγωνιστούν. Η Shein έχει υποβάλει αίτημα για να εισαχθεί στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου με αξία γύρω στα 90 δις και με πωλήσεις σε πάνω από 150 χώρες.
Η Επιτροπή Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Γαλλίας (ADEME) υπολογίζει ότι κάθε χρόνο πωλούνται 100 δισεκατομμύρια ρούχα παγκοσμίως. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει διάφορους κανονισμούς για να περιορίσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της βιομηχανίας. Για παράδειγμα, το Νόμος για το Κλίμα και την Ανθεκτικότητα επιβάλλει υποχρεωτική αναγραφή περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε προϊόντα, όπως τα ρούχα, τη μείωση του όγκου των συσκευασιών και την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης και επισκευής των προϊόντων. Προβλέπει επίσης την πληρωμή μπόνους για την επισκευή προϊόντων, την προώθηση της κυκλικής και τοπικής οικονομίας, την υποστήριξη του οικολογικού σχεδιασμού και την επιβολή προστίμων με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και το ανθρακικό αποτύπωμα των προϊόντων, αντίστοιχα με αυτόν στην αυτοκινητοβιομηχανία. Τα πρόστιμα θα είναι μεταξύ €5 και €10 ανά τεμάχιο ή 50% της αγοραστικής τιμής έως το 2030. Τα χρήματα από τα πρόστιμα θα χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία συστημάτων διαχείρισης αποβλήτων, παροχή μπόνους για επισκευές και ενημερωτικές καμπάνιες.
ΠΗΓΗ: Ετήσιο Περιοδικό CLIMA 21
