Ήταν μέσα Ιουλίου 2024 όταν οι Financial Times ανέβασαν στην ιστοσελίδα τους την σχεδόν ημίωρη ταινία υπό τον τίτλο «Who killed the ESG party?». Αναφερόταν στην επενδυτική τραπεζική. Ήταν ενδεικτικό του τι θα ακολουθούσε, αρχικά στις ΗΠΑ, όπου οι μεγάλες επενδυτικές τράπεζες υποχωρούσαν η μία μετά την άλλη από την Net-Zero Banking Alliance (NZBA) που είχε δημιουργηθεί το 2021 στα πλαίσια της Glasgow Financial Alliance for Net Zero (GFANZ).
Το «ESG party» είχε κορυφωθεί τα τελευταία χρόνια, και δεν αφορούσε μόνον της επενδυτική τραπεζική αλλά ολόκληρη την οικονομία. Το ESG άρχισε να διαμορφώνεται ως επίσημη έννοια μετά την στροφή του αιώνα, στην δεκαετία του 2000, εισερχόμενο και εισάγοντας στη λήψη εταιρικών αποφάσεων και στις επενδύσεις κριτήρια περιβάλλοντος, κοινωνικής συνοχής, εταιρικής διακυβέρνησης. Συνέθεσε τρεις διαφορετικές συνιστώσες του που έχουν την προϊστορία τους στις δυτικές οικονομίες τις δεκαετίες του 1960 και 1970.
Τώρα καθώς είμαστε στο πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα το ESG είναι παντού στις δυτικές οικονομίες και στην παγκόσμια οικονομία. Η ιστορία του ESG αντανακλά την αυξανόμενη αναγνώριση της διασύνδεσης των οικονομικών επιδόσεων, της βιωσιμότητας και της κοινωνικής ευημερίας. Την δεκαετία του 2010 γίνεται κυρίαρχη τάση, και την δεκαετία του 2020 εξελίσσεται, από δεοντολογική προσέγγιση βάσει κριτηρίων αναφοράς που ήταν τις προηγούμενες δεκαετίες, σε υποχρεωτικό ρυθμιστικό πλαίσιο, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να πρωτοστατεί σε αυτό ξεκινώντας το 2019 με την «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία».
Τρείς κύριες συνιστώσες του ρυθμιστικού πλαισίου, όπως διαμορφώθηκε στην θητεία της προηγουμένης Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι:
α) ο Κανονισμός 2020/852 σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων (Taxonomy Regulation), που τέθηκε σε ισχύ στις 12 Ιουλίου 2020, και ορίζει τις 4 γενικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί μια οικονομική δραστηριότητα προκειμένου να χαρακτηριστεί ως περιβαλλοντικά βιώσιμη.
β) Η Οδηγία 2022/2464 για την υποβολή εκθέσεων / αναφορά βιωσιμότητας από τις εταιρείες (CSRD), που ισχύει ενσωματωμένη στην ελληνική νομοθεσία με τον ν.5164 τον περασμένο Δεκέμβριο.
γ) Η Οδηγία 2024/1760 για την εταιρική δέουσα επιμέλεια όσον αφορά τη βιωσιμότητα (CS3D) που πρέπει να μεταφερθεί στην εθνική νομοθεσία από τα κράτη μέλη της ΕΕ το αργότερο έως τις 26 Ιουλίου 2026, και ένα χρόνο αργότερα, στις 26 Ιουλίου 2027, οι κανόνες θα αρχίσουν να ισχύουν για τις εταιρείες, με σταδιακή εφαρμογή μεταξύ 3 και 5 ετών μετά την έναρξη ισχύος.
Είναι αυτό το ρυθμιστικό πλαίσιο μέρος του «ESG party»; Σε έναν βαθμό, ναι. Η εν ισχύ πλέον υποχρέωση υποβολής έκθεσης βιωσιμότητας πρέπει να συμμορφώνεται με τον Κανονισμό 2023/2772 της 31ης Ιουλίου 2023 που εισήγαγε τα «Ευρωπαϊκά πρότυπα υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας» (ESRS). Ο Κανονισμός εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2024 για τα οικονομικά έτη που άρχισαν την 1η Ιανουαρίου 2024 ή μεταγενέστερα σε όλες τις εταιρείες που υπόκεινται στην Οδηγία 2022/2464 για την Αναφορά Εταιρικής Βιωσιμότητας (CSRD). Βάσει του προτύπου η έκθεση πρέπει να περιλαμβάνει δεδομένα για 1178 σημεία αναφοράς, εκ των οποίων τα ¾ αφορούν υποχρεωτική γνωστοποίηση. Εκ του συνόλου τα 395 σημεία αφορούν το Κοινωνικό ESRS (ESRS S1: 199 σημεία δεδομένων για το οικείο εργατικό δυναμικό, ESRS S2: 67 για τους εργαζομένους στην αξιακή αλυσίδα, ESRS S3: 65 για τις επηρεαζόμενες κοινότητες, ESRS S4: 64 για τους καταναλωτές και τους τελικούς χρήστες).
Δεν χρειαζόμαστε λοιπόν τις εκθέσεις βιωσιμότητας; Τις χρειαζόμαστε. Για τα θέματα βιωσιμότητας όπως ορίζονται: τα περιβαλλοντικά, τα κοινωνικά θέματα, τα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους παράγοντες διακυβέρνησης, οι οποίοι περιλαμβάνονται ως παράγοντες βιωσιμότητας / αειφορίας στον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/2088 περί γνωστοποιήσεων βιωσιμότητας / αειφορίας στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και επεκτάθηκαν πλέον στο σύνολο της οικονομίας. Η συμβολή της παραγωγής και της κατανάλωσης στην βιωσιμότητα, στην αειφορία και στην κοινωνική ευημερία είναι μια πολύ σημαντική υπόθεση. Μεγάλο μερίδιο ευθύνης σε αυτήν την συμβολή αναλογεί στις επιχειρήσεις και στους επενδυτές. Το άλλο μερίδιο της ευθύνης επιμερίζεται στους καταναλωτές. Ο κύκλος παραγωγή-κατανάλωση- παραγωγή-κατανάλωση κοκ εξελίσσεται ανάλογα με την τεχνολογία, τις κοινωνικές αξίες και ανάγκες.
Τι δεν χρειαζόμαστε λοιπόν; Δεν χρειαζόμαστε την πρόσθετη, αντιπαραγωγική και αναποτελεσματική γραφειοκρατία. Την υπερρύθμιση ESG -που ήταν και είναι προϊόν του “ESG party”. Ναι μεν ισχύει το “you can’t manage what you don’t measure”, που αποδίδεται στον Peter Drucker, ισχύει δε και το πλέον πρόσφατο «measure what matters” του John Doerr. Ισχύει επίσης και το από αιώνων «παν μέτρον άριστον». Η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζοντας, υπό το βάρος, μεταξύ άλλων και της Έκθεσης Draghi, τις κακοτεχνίες της προκατόχου της (με την συνέργεια Συμβουλίου και Ευρωκοινοβουλίου), προτίθεται να δημοσιοποιήσει έως τέλος Φεβρουαρίου 2025 τις προτάσεις μείωσης του γραφειοκρατικού βάρους της υποβολής εκθέσεων κατά τουλάχιστον 25% (και κατά τουλάχιστον 35% για τις ΜμΕ) που δημιουργούν, μεταξύ άλλων, οι αναφορές ESG.
Η Έκθεση Draghi ξεχώρισε τρία παραδείγματα υπερρύθμισης. Ένα αφορά την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας (CSRD), το πλαίσιο δέουσας επιμέλειας (CS3D), και ο Κανονισμός Ταξινόμησης (Taxonomy Regulation), κλπ. Η CSRD προσδιορίζεται ως «μια σημαντική πηγή ρυθμιστικού βάρους» με κόστος συμμόρφωσης εκτιμώμενο από 150.000 ευρώ για μη εισηγμένες επιχειρήσεις έως 1 εκατομμύριο ευρώ για εισηγμένες εταιρείες. Αναφέρεται και σε εκτιμήσεις της κυβέρνησης της Δανίας για μέσο εφάπαξ κόστος συμμόρφωσης στην CSRD τα 365.000 ευρώ με επαναλαμβανόμενο ετήσιο κόστος 310.000 ευρώ για μια εταιρεία στη Δανία.
Οι συντηρητικές εκτιμήσεις της γερμανικής κυβέρνησης (σημειωτέον κυβέρνησης Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Φιλελευθέρων, που είναι από τις τελευταίες στην ΕΕ με εκκρεμότητες ενσωμάτωσης της Οδηγίας) σχετικά με το ετήσιο κόστος υλοποίησης του ESRS υπολογίσθηκαν σε 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Το κόστος δημιουργείται από την ανάγκη συλλογής και επεξεργασίας των δεδομένων, πρόσληψης και εκπαίδευσης εργαζομένων για τη παραγωγή της αναφοράς, καθώς και για την ανάπτυξη των απαιτούμενων συστημάτων πληροφορικής. Οι επιχειρήσεις οφείλουν επίσης να προσλάβουν εξωτερικούς συμβούλους για να καθοδηγηθεί η διαδικασία και να βεβαιωθεί η συμμόρφωση, λόγω της πολυπλοκότητας των απαιτήσεων αναφοράς. Απαιτείται επίσης εξωτερικός ελεγκτής να επαληθεύσει την ακρίβεια των δηλώσεων της επιχείρησης.
Στο τέλος Φεβρουαρίου θα έχουμε μια πρώτη εικόνα εάν και σε ποιον βαθμό η ΕΕ θέλει και μπορεί να απλοποιήσει την νομοθεσία της, αρχίζοντας από την γραφειοκρατία των αναφορών ESG.
Πηγή: Moneyreview.gr
