Mέτρα τώρα, αλλιώς η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει καταστροφικές ζημιές στην Ευρώπη. Αυτό είναι το ωμό μήνυμα που έστειλαν οι επιστήμονες στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τη Δευτέρα στην πρώτη έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) για τους κλιματικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει το μπλοκ.
.
Ο ΕΟΠ, ένας οργανισμός της ΕΕ που διεξάγει ανεξάρτητες έρευνες για την ενημέρωση της χάραξης πολιτικής, προειδοποίησε ότι το μπλοκ είναι απροετοίμαστο για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ακόμη και αν ο κόσμος καταφέρει να συγκρατήσει την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, όπως ορίζεται στη συμφωνία του Παρισιού. Ακολουθούν πέντε πράγματα που πρέπει να μάθουμε από την πρώτη αξιολόγηση κλιματικών κινδύνων της ΕΕ.
1. Μια μετεκλογική έκκληση: Ετοιμάστε την Ευρώπη για την κλιματική αλλαγή
Η προετοιμασία για την κλιματική αλλαγή απαιτεί τεράστιες επενδύσεις για δεκαετίες, πολύ πέρα από τα όρια του εκλογικού κύκλου της Ευρώπης, αλλά η έκθεση του ΕΟΠ δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι πρέπει να αναληφθεί δράση τώρα. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν τα επόμενα χρόνια - από τους νομοθέτες που θα εκλεγούν και τους αξιωματούχους που θα διοριστούν μετά τις εκλογές του Ιουνίου στην ΕΕ - θα καθορίσουν τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσουν οι Ευρωπαίοι στο δεύτερο μισό του 21ου αιώνα. Οι ερευνητές αξιολόγησαν 36 κλιματικούς κινδύνους σε πέντε θεματικούς τομείς - οικοσυστήματα, τρόφιμα, υγεία, υποδομές, οικονομία και χρηματοοικονομικά - διαπιστώνοντας ότι 21 από αυτούς χρειάζονται μεγαλύτερη προετοιμασία τώρα. Οκτώ κατηγοριοποιήθηκαν ως ιδιαίτερα πιεστικοί. Κάθε κεφάλαιο συνοδεύεται από μια σειρά συστάσεων πολιτικής.
2. Η αποκατάσταση της φύσης δεν είναι προαιρετική
Η ανάγκη για δράση είναι πιο έντονη στα φυσικά οικοσυστήματα της Ευρώπης. Οι παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές αντιμετωπίζουν ήδη "κρίσιμες" απειλές, προειδοποιεί η αξιολόγηση, καθώς η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τις μη βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης και τη βιομηχανική ρύπανση. Ευτυχώς, η ΕΕ έχει ήδη πολλά εργαλεία στη διάθεσή της για την αποκατάσταση των φυσικών περιοχών, οπότε η έκθεση παροτρύνει κυρίως τις Βρυξέλλες και τις χώρες μέλη να εφαρμόσουν τους υφιστάμενους ή επερχόμενους νόμους - ειδικά τον πολυσυζητημένο νόμο για την αποκατάσταση της φύσης. Ο νόμος, ο οποίος αποσκοπεί στην αποκατάσταση του 20% της χερσαίας και της θαλάσσιας ζώνης της ΕΕ έως το 2030, αντιμετωπίζει μια δύσκολη τελική ψηφοφορία μεταξύ των χωρών της ΕΕ, αφού πέρασε οριακά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
3. Η γεωργία πρέπει να αλλάξει - όπως και η διατροφή
Δεν μπορεί η επόμενη Επιτροπή να συνεχίσει να χειρίζεται με το γάντι τους διαμαρτυρόμενους αγρότες. "Η πολιτική και η διακυβέρνηση της ΕΕ έχουν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο" στο να καταστεί η παραγωγή τροφίμων βιώσιμη, γράφουν οι ερευνητές, προσθέτοντας: "Η μείωση της ρύπανσης από γεωργικές και βιομηχανικές δραστηριότητες θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για την προστασία των οικοσυστημάτων της Ευρώπης στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής".
Η γεωργία γενικότερα θα πρέπει να προσαρμοστεί στις θερμότερες θερμοκρασίες και στις πιο ακανόνιστες βροχοπτώσεις για να διασφαλιστεί η επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης. "Η παραγωγή αντιμετωπίζει ήδη σημαντικούς κλιματικούς κινδύνους στο σύνολο της Ευρώπης", αναφέρει το έγγραφο, τονίζοντας το ενδεχόμενο ελλείψεων και αύξησης των τιμών των τροφίμων. Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) του μπλοκ χρειάζεται μεταρρυθμίσεις για να δοθούν κίνητρα για πιο βιώσιμες γεωργικές πρακτικές και για τη μετάβαση σε πιο ανθεκτικές στην ξηρασία καλλιέργειες, προσθέτουν.
4. Η Ευρώπη δεν μπορεί να περιμένει να προστατευτεί από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών
Με τις θάλασσες να ανεβαίνουν μόνο μερικά χιλιοστά το χρόνο, η προστασία των ακτών της Ευρώπης μπορεί να μη φαίνεται επείγον πρόβλημα - και η έκθεση αναγνωρίζει ότι δεν υπήρξαν πρόσφατα μαζικά καταστροφικά γεγονότα παράκτιων πλημμυρών. "Ωστόσο, ο επιταχυνόμενος ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας και η εκθετική αύξηση των συνακόλουθων κινδύνων πλημμύρας απαιτούν περισσότερη δράση τώρα", προειδοποιούν οι ερευνητές. Οι παράκτιες πλημμύρες και τα κύματα καταιγίδων θα γίνουν πιο συχνά και πιο σοβαρά, προσθέτουν, "με δυνητικά καταστροφικές επιπτώσεις στον πληθυσμό, τις υποδομές και τις οικονομικές δραστηριότητες της Ευρώπης".
Ειδικότερα, οι παράκτιες κοινότητες - στις οποίες περιλαμβάνονται μεγάλες πόλεις της ΕΕ, όπως το Άμστερνταμ - αντιμετωπίζουν αυξανόμενο κίνδυνο διείσδυσης αλμυρού νερού, γεγονός που επιτείνει τα προβλήματα λειψυδρίας της Ευρώπης.
5. Η Νότια Ευρώπη πλήττεται περισσότερο
Η ηπειρωτική περιοχή που είναι πιο ευάλωτη στις κλιματικές επιπτώσεις -ιδιαίτερα στην ακραία ζέστη και την ξηρασία- είναι η Νότια Ευρώπη. Η ανθρώπινη υγεία κινδυνεύει περισσότερο στο νότο - και όχι μόνο λόγω της ίδιας της ζέστης. Ο καπνός από τις συχνές πυρκαγιές αποτελεί "σημαντική απειλή για την υγεία" και τα κουνούπια που μεταφέρουν ασθένειες αποκαλούν πλέον την περιοχή σπίτι τους.
"Η νότια Ευρώπη είναι πλέον αρκετά ζεστή ώστε τα κουνούπια να μεταδίδουν πρώην τροπικές ασθένειες, όπως ο δάγκειος πυρετός", γράφουν οι ερευνητές. Πολλές από τις νότιες περιοχές της Ευρώπης διαθέτουν επίσης υψηλότερα από το μέσο όρο ποσοστά ανεργίας, φτώχειας και μετανάστευσης, ένας παράγοντας που καθιστά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή πιο δύσκολη.
