Ο συνήθως τετριμμένος κόσμος των ESG ανατράπηκε την περασμένη εβδομάδα από δύο γεγονότα που συγκλόνισαν τον κλάδο.
.
Πρώτον, η S&P Dow Jones Indices σόκαρε τη Wall Street αφαιρώντας την Tesla Inc. από την έκδοση ESG του δείκτη S&P 500. Η απόφαση αυτή προκάλεσε τεράστιο σάλο, με πολλούς να αναρωτιούνται αν η κατασκευάστρια εταιρεία ηλεκτρικών οχημάτων δεν αξίζει το όνομα ESG, τότε ποια εταιρεία το αξίζει.
Στη συνέχεια έπεσε άλλη μια βόμβα, αυτή τη φορά από τον επικεφαλής υπεύθυνης επένδυσης της HSBC Asset Management, Stuart Kirk. Κατηγόρησε την οικονομική κοινότητα ότι ανησυχεί υπερβολικά για την κλιματική αλλαγή. Τα σχόλια οδήγησαν στην παύση των καθηκόντων του, με την HSBC να λέει ότι οι απόψεις του είναι «ασύμβατες» με την εταιρεία.
«Όταν ένα σύμβολο της πράσινης ενέργειας ξαφνικά σπιλώνεται και ένας επικεφαλής υπεύθυνων επενδύσεων υποβαθμίζει την υπερθέρμανση του πλανήτη, κάτι δεν πάει καλά» γράφει ο συνάκτης Tim Quinson στο Bloomberg.
Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτά είναι αναμφισβήτητα τέλεια παραδείγματα των ψευδαισθήσεων (greenwashing;) που ολοένα και περισσότερο διαιωνίζονται από τραπεζίτες, στελέχη εταιρειών και επενδυτές που δηλώνουν δημόσια ότι ενδιαφέρονται για το περιβάλλον, την κοινωνία και την ορθή εταιρική διακυβέρνηση.
«Υπάρχει μια τεράστια αποσύνδεση μεταξύ της αντίληψης του κοινού για το ESG και του τι πραγματικά είναι, και το μάρκετινγκ στον κλάδο έχει συμβάλει μόνο στη σύγχυση», δήλωσε ο Rob Du Boff, ανώτερος αναλυτής ESG στο Bloomberg Intelligence. «Στο τέλος της ημέρας, χρειαζόμαστε πιο ειλικρινείς συζητήσεις. Ωστόσο, η προβολή αυτού του θέματος με υπερβολές και πομφόλυγες δεν είναι σαφώς ο σωστός τρόπος», πρόσθεσε.
Ενώ η διοίκηση της HSBC σχεδόν αμέσως πήρε αποστάσεις από τις παρατηρήσεις του Kirk, το γεγονός παραμένει ότι η τράπεζα με έδρα το Λονδίνο εξακολουθεί να είναι ο υπ' αριθμόν 2 ανάδοχος πωλήσεων ομολόγων για εταιρείες ορυκτών καυσίμων μετά τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα στα τέλη του 2015, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg.
Μόνο η Barclays Plc έχει εμπλακεί σε περισσότερες συμφωνίες με ορυκτά καύσιμα, γεγονός που εγείρει κάποια ερωτήματα σχετικά με τα πρόσφατα σχόλια του διευθύνοντος συμβούλου της HSBC Noel Quinn, ο οποίος δήλωσε μόλις στις 20 Μαΐου ότι η τράπεζα είναι «δεσμευμένη σε ένα καθαρό μηδενικό μέλλον».
Όσον αφορά τη διαμάχη για την Tesla, αυτή η συζήτηση επικεντρώθηκε εν μέρει στο αν οι επενδυτές που εστιάζουν στο ESG θα πρέπει να κατέχουν μετοχές του πιο διάσημου κατασκευαστή ηλεκτρικών οχημάτων στον κόσμο - ή όχι.
Για τους παρατηρητές του κλάδου, όπως ο Matt Moscardi, σύμβουλος ESG που πέρασε σχεδόν μια δεκαετία στην MSCI Inc. , σημειώνει ότι το πραγματικό πρόβλημα έγκειται στην ερώτηση. «Υποθέτει ότι υπάρχει ένα τέτοιο πράγμα όπως μια "μετοχή ESG. Δεν υπάρχουν μετοχές ESG. Υπάρχουν απλώς δεδομένα ESG για να χρησιμοποιηθούν ως δικαιολογία για τις προηγούμενες πεποιθήσεις των ανθρώπων» καταλήγει.
Παρά τις απόψεις αυτές, οι αναλυτές της S&P Dow Jones Indices δήλωσαν ότι η Tesla δεν ανήκει στον δείκτη ESG. Στην έκθεσή τους, αναγνώρισαν τον αδιαμφισβήτητο αντίκτυπο της Tesla όσον αφορά το "E" του ESG, αλλά την απέβαλαν από τον δείκτη S&P 500 ESG για υποτιθέμενη αδιαλλαξία σε θέματα ασφάλειας και εργασίας, που μαζί συνεπάγονται μεγάλα προβλήματα για το "S" και το "G".
Η MSCI, ο κορυφαίος πάροχος δεικτών με επίκεντρο το ESG, εξακολουθεί να έχει την Tesla στους δείκτες της. Οι υπεύθυνοι της MSCI αρνήθηκαν να σχολιάσουν την κίνηση της S&P. Όσο για τον Elon Musk απάντησε με σχόλιο στο Twitter, γράφοντας: «Το ESG είναι μια εξωφρενική απάτη». Προφανώς, η εταιρεία αισθάνεται έτσι εδώ και αρκετό καιρό: Στην πρόσφατα δημοσιευθείσα έκθεση αντικτύπου της, η Telsa δήλωσε ότι «οι τρέχουσες μεθοδολογίες αξιολόγησης ESG είναι θεμελιωδώς ελαττωματικές».
Η Tesla προειδοποίησε ότι «οι μεμονωμένοι επενδυτές -που εμπιστεύονται τα χρήματά τους σε ταμεία ESG μεγάλων επενδυτικών ιδρυμάτων- ίσως αγνοούν ότι τα χρήματά τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αγορά μετοχών εταιρειών που χειροτερεύουν την κλιματική αλλαγή, αντί να την βελτιώνουν».
Η απένταξη της Tesla από την S&P σίγουρα έριξε φως στις υποκείμενες αντιφάσεις πολλών αξιολογήσεων ESG. Η ιδέα ότι μπορεί κανείς να βρει εύκολα μια εταιρεία που να σκέφτεται μπροστά από περιβαλλοντική άποψη και ταυτόχρονα να έχει κοινωνικό προσανατολισμό και αξιέπαινη εταιρική διακυβέρνηση μπορεί να φαίνεται φανταστική.
Και μια γρήγορη ματιά στο μείγμα των μετοχών στους δείκτες ESG θα αυξήσει τη σύγχυση του κοινού, στο οποίο έχει επανειλημμένα ειπωθεί ότι το ESG είναι το χρυσό πρότυπο για τη βιωσιμότητα.
Για παράδειγμα, πώς μπορεί η Exxon Mobil Corp., ένας από τους πιο διάσημους προμηθευτές ορυκτών καυσίμων που θερμαίνουν την ατμόσφαιρα, να παραμένει σε έναν δείκτη ESG, ενώ η Tesla να αποβάλλεται;
Οι πάροχοι του δείκτη θα υποστήριζαν ότι η Exxon έχει βελτιωθεί από άποψη ESG σε σχέση με τους ομολόγους της. Όποιος όμως ενδιαφέρεται για το περιβάλλον, δεν θα ήταν παράλογο να συμπεράνει ότι μια τέτοια συλλογιστική αφήνει κάτι που θα μπορούσε να είναι επιθυμητό.
