Κατάφορτοι δρόμοι με λαμπάκια, φωτάκια, Άγιους Βασίληδες, πλατείες με φωτισμένες χριστουγεννιάτικες αγορές, σαλόνια που αναβοσβήνουν σε κόκκινους, πράσινους, μπλε και χρυσούς χρωματισμούς. Τα Χριστούγεννα είναι συνώνυμα με το φως από τα μικρά φωτεινά λαμπάκια, κι εκείνα με τη σειρά τους είναι συνώνυμα με την κατανάλωση ενέργειας! Ποιο είναι όμως το μέλλον όλων αυτών των στολισμών στη νέα εποχή της πράσινης μετάβασης;
Η εφεύρεση των λαμπιονιών ανήκει σε ένα στέλεχος της εταιρίας Edison, το μακρινό 1882. Ο Έντουαρντ Τζόνσον προερχόμενος από μια γειτονιά της Νέας Υόρκης η οποία είχε ήδη πρόσβαση σε ηλεκτροδότηση σκέφτηκε ότι είναι καιρός να αντικαταστήσει τα «επικίνδυνα» κεράκια τα οποία μέχρι τότε κοσμούσαν τα χριστουγεννιάτικα δέντρα, με μια σειρά από πολύχρωμα μικρά λαμπάκια που τροφοδοτούνταν από μια γεννήτρια.
Ο Τζόνσον αισθάνθηκε τόσο περήφανος για την ανακάλυψή του, που τοποθέτησε το δέντρο του κοντά στο παράθυρο και κάλεσε έναν δημοσιογράφο για να αποτυπώσει τη στιγμή. «Στο πίσω μέρος των όμορφων σαλονιών, υπήρχε ένα μεγάλο χριστουγεννιάτικο δέντρο που παρουσίαζε μια πολύ αλλόκοτη όψη», έγραψε εκείνος. «Ήταν λαμπρά φωτισμένο με… συνολικά ογδόντα λαμπάκια που ήταν εγκλωβισμένα σε αυτά τα ντελικάτα γυάλινα αυγά και περίπου ισομερώς μοιρασμένα μεταξύ λευκού, κόκκινου και μπλε….Δεν μπορώ να φανταστώ τίποτα πιο όμορφο».
Πολύ σύντομα, ξεκίνησε η βιομηχανική παραγωγή για τα γνωστά πλέον λαμπάκια, ώσπου το 1954 στο Λονδίνο γίνεται ο πρώτος χριστουγεννιάτικος στολισμός δημοσίου χώρου. Συγκεκριμένα οι Λονδρέζοι αποφάσισαν να φωταγωγήσουν με υπέργεια κατασκευή έναν μεγάλο εμπορικό δρόμο, την Regent Street, με τους θρυλικούς «αγγέλους», που υπάρχουν ακόμα και σήμερα σε πιο σύγχρονη εκδοχή.
Σήμερα ο στολισμός των μεγαλουπόλεων (και όχι μόνο) θεωρείται αυτονόητος, με τεράστια ποσά να σπαταλώνται για την «οικοδόμηση» του χριστουγεννιάτικου κλίματος, αλλά και με μεγάλο περιβαλλοντικό αντίκτυπο μιας και τα γουστόζικα, κατά τα άλλα, φωτάκια καταναλώνουν 0,039 kWh ανά ώρα ή 0,95 kWh την ημέρα. Για να φωτιστεί ένα δέντρο χρειάζονται γύρω στα 700 λαμπάκια.
Ορισμένες πόλεις έχουν πάρει σοβαρά την πρόκληση για ισορροπία μεταξύ διατήρησης του χριστουγεννιάτικου εθίμου, αλλά και σεβασμού απέναντι στο περιβάλλον, υιοθετώντας πράσινες εναλλακτικές για την ηλεκτροδότηση των εγκαταστάσεων, αλλά και μία σειρά από δράσεις ευαισθητοποίησης για την κλιματική αλλαγή.
Κοπεγχάγη, Δανία
Η πρωτεύουσα της Δανίας, γνωστή για την ηγετική της θέση στο πεδίο της βιωσιμότητας, δίνει το παράδειγμα κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων. Στην Κοπεγχάγη, ο φωτισμός των δρόμων και των χριστουγεννιάτικων αγορών γίνεται κυρίως με αιολική ενέργεια. Τα χριστουγεννιάτικα δέντρα στολίζονται με φωτάκια LED, τα οποία καταναλώνουν σχεδόν 90% λιγότερη ενέργεια από τα κλασσικά και τροφοδοτούνται επίσης από ανανεώσιμες πηγές. Οι χριστουγεννιάτικες αγορές προωθούν την συνετή και λελογισμένη κατανάλωση και προσφέρουν παραδοσιακά δανέζικα προϊόντα προωθώντας έμπρακτα την τοπική οικονομία.
Ρέικιαβικ, Ισλανδία
Η Ισλανδία εκμεταλλεύεται τους τεράστιους πόρους γεωθερμικής ενέργειας που διαθέτει για να φωτίσει την πόλη κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων. Το Ρέικιαβικ μετατρέπει το χειμερινό του τοπίο σε ένα θέαμα βιωσιμότητας με εορταστικό φωτισμό που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε καθαρές πηγές. Η πόλη προωθεί επίσης βιώσιμες συνήθειες προσκαλώντας τους κατοίκους και τους τουρίστες της να συμμετέχουν σε φιλικές προς το περιβάλλον δραστηριότητες κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Οι περισσότερες εγκαταστάσεις φωτισμού της χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από γεωθερμία, ενώ στο πλαίσιο των εορτασμών διοργανώνονται εκπαιδευτικές εκδηλώσεις σχετικά με τη σημασία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Βιέννη, Αυστρία
Η Βιέννη, γνωστή για τις παραδοσιακές χριστουγεννιάτικες αγορές της, ενσωματώνει επίσης καθαρές μορφές ενέργειας στις εορταστικές εκδηλώσεις της. Οι υπέροχες διακοσμήσεις που κοσμούν την πόλη τροφοδοτούνται σε από ηλιακή και αιολική ενέργεια. Τα φώτα της χριστουγεννιάτικης αγοράς τροφοδοτούνται από πράσινη ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται στο εσωτερικό της χώρας. Τέλος γίνεται καμπάνια ενθάρρυνσης των πολιτών για χρήση των δημόσιων συγκοινωνιών κατά τη διάρκεια των εορτών (και όχι μόνο!).
Σίδνεϊ, Αυστραλία
Στο νότιο ημισφαίριο, το Σίδνεϊ συμμετέχει επίσης στην πράσινη τάση των Χριστουγέννων. Η χρήση της ηλιακής ενέργειας για την τροφοδοσία φωτεινών επιδείξεων σε εμβληματικές περιοχές όπως το λιμάνι έχει μειώσει σημαντικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Επιπλέον, η τοπική κυβέρνηση έχει εφαρμόσει εντατικές εκστρατείες για την προώθηση της βιωσιμότητας κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου. Οι δημόσιοι χώροι διαθέτουν ηλιακές εγκαταστάσεις για τη φωταγώγηση των εκδηλώσεων, ενώ και εδώ πραγματοποιούνται εκπαιδευτικές δραστηριότητες που αφορούν την πράσινη μετάβαση στο πλαίσιο των εορτασμών.
Καλά και «πράσινα» Χριστούγεννα!