Ο κ. Νίκος Χαρδαλιάς διαθέτει ένα πλούσιο πολιτικό παρελθόν. Στο πεδίο της τοπικής αυτοδιοίκησης, έχει διατελέσει δήμαρχος Βύρωνα για τρεις τετραετίες από το 2003 έως το 2014. Από το 2019 έως το 2020, στον καιρό της πανδημίας, υπήρξε Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, ενώ στη συνέχεια ανέλαβε καθήκοντα Υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων. Το διάστημα 2021-2023 υπηρέτησε ως υφυπουργός Εθνικής Άμυνας στην κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη. Σήμερα, είναι Περιφερειάρχης Αττικής, μετά την εκλογή του με τον συνδυασμό «Αττική Μπροστά - Νίκος Χαρδαλιάς» τον Οκτώβριο του 2023.
Το www.esgstories.gr συνομίλησε με τον κ.Χαρδαλιά για μια σειρά θεμάτων που αφορούν την βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα της περιφέρειας, λίγους μόνο μήνες πριν την έλευση της θερινής περιόδου, που στη χώρα μας πάντοτε συνεπάγεται με πληθώρα κινδύνων, από τις υψηλές θερμοκρασίες, μέχρι τις συνεπακόλουθες πυρκαγιές.
1. Ποιο είναι το στρατηγικό πλάνο της Περιφέρειας Αττικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και τη βελτίωση της βιωσιμότητας στο λεκανοπέδιο, καθώς και για την αύξηση πρασίνου;
Η προσπάθεια της Περιφέρειας Αττικής για τη βελτίωση των βιοκλιματικών δεικτών με έμφαση στο πράσινο, αφορά σε ολόκληρη την περιοχή της δικής μας ευθύνης, δηλαδή και στις 66 «γειτονιές» της. Ξέρετε, τα μεγάλα λόγια και οι πομπώδεις ανακοινώσεις, όχι απλά δεν συγκινούν, αλλά εκνευρίζουν πια τους πολίτες. Γι’ αυτό και η δική μου υποχρέωση είναι οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της Αττικής να δουν την πρόοδο και την αλλαγή στην πράξη, μέσα από μικρά και μεγάλα έργα και παρεμβάσεις. Φυσικά, δεν αλλάζει σε 16 μήνες η ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε στο Λεκανοπέδιο, ούτε η θερμοκρασία το καλοκαίρι επειδή εξελέγη νέος Περιφερειάρχης. Αυτή τη στιγμή, όμως, με απόφαση της παρούσας περιφερειακής αρχής υλοποιείται ένα σχέδιο προϋπολογισμού 43 εκατ. ευρώ για την λειτουργική αναβάθμιση και προστασία των μητροπολιτικών πάρκων της Αττικής μας. Παράλληλα, γίνεται πράξη έως το 2028 η μεγαλύτερη αστική ανάπλαση του Λεκανοπεδίου, το «Αέναον», το Μητροπολιτικό δηλαδή Πάρκο στον Φαληρικό Όρμο, έκτασης 541 στρεμμάτων, έργο το οποίο παραλάβαμε στα πρόθυρα της απένταξης και που με μεθοδική και σκληρή δουλειά, το επαναφέραμε στις ράγες, εξασφαλίζοντας τη χρηματοδότησή του με το ποσό των 370 εκατ. από την Κομισιόν, ανακτώντας έτσι την εμπιστοσύνη των ευρωπαίων εταίρων μας. Και αυτές είναι δύο μόνο από τις 64 παρεμβάσεις που δρομολογούμε για την αύξηση των πράσινων εκτάσεων. Βεβαίως, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης απαιτεί ένα σχέδιο ολιστικό. Είναι μια μάχη που καλούμαστε να δώσουμε μαζί – κεντρική Κυβέρνηση, Περιφέρειες, Δήμοι, επιστήμονες – γιατί τα δεδομένα έχουν αλλάξει: Η κρίση αυτή δεν μας περιμένει, μας έχει ήδη ξεπεράσει.
2. Πρόσφατη έρευνα της ελβετικής IQAir ανέδειξε μεταξύ άλλων τους πιο μολυσμένους ατμοσφαιρικά δήμους της Αττικής, οι οποίοι είναι συνολικά 10, μεταξύ των οποίων και ο Δήμος Αθηναίων. Πώς σχεδιάζει η Περιφέρεια να διαχειριστεί την ατμοσφαιρική ρύπανση;
Θίγετε ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που συνδέεται άμεσα με την καθημερινότητα των πολιτών. Σημαντικό μέρος του προβλήματος είναι η ρύπανση από τις μεταφορές. Η ρύπανση αυτή συνδέεται, όπως όλοι αντιλαμβάνονται, με το κυκλοφοριακό. Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβα καθήκοντα, επιμένω και δεν θα σταματήσω να αγωνίζομαι για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε μητροπολιτικό επίπεδο. Ακόμη και σήμερα, ο κάθε δήμος καταρτίζει μια κυκλοφοριακή μελέτη η οποία δεν εντάσσεται σε κανένα συνολικό σχέδιο. Οπότε, το μόνο που γίνεται εν τέλει, είναι η προσπάθεια «εξαγωγής» της επιβαρυμένης κυκλοφορίας, μαζί με την περιβαλλοντική ρύπανσης στον διπλανό δήμο και ούτω καθ' εξής. Αυτός είναι ο φαύλος κύκλος που πρέπει να σπάσουμε. Η Περιφέρεια Αττικής είναι σε θέση να αναλάβει σε κεντρικό επίπεδο τον σχεδιασμό όλων των απαραίτητων δράσεων, σε σύμπραξη με τους παρόχους συγκοινωνιακού έργου. Να προσθέσω επίσης και τούτο: Από την πλευρά μας, μέσα από το Παρατηρητήριο Κλιματικής Αλλαγής και την επικοινωνία που έχουμε με πέντε διαφορετικές ευρωπαϊκές πόλεις, εστιάζουμε στην υιοθέτηση των βέλτιστων πρακτικών για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Το εν λόγω Παρατηρητήριο, το οποίο χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική» επιλέχθηκε, μάλιστα, τον περασμένο μήνα για να συμπεριληφθεί ως μία από τις λίγες καλές πρακτικές στην ετήσια εκδήλωση του προγράμματος Interreg Europe, μέσω του έργου JUSTGREEN, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι η Περιφέρειά μας μπορεί και να πρωταγωνιστεί και να καινοτομεί. Στη διαδικτυακή πύλη του Παρατηρητηρίου (https://pka.attica.gov.gr/), την οποία μπορεί να επισκεφθεί κάθε πολίτης, έχει ενταχθεί, μεταξύ άλλων και ένα ολοκληρωμένο σύστημα συγκέντρωσης πληροφοριών για την αέρια και σωματιδιακή ατμοσφαιρική ρύπανση από διαφορετικές πλατφόρμες παρατήρησης.
3. Μπορείτε να αναφερθείτε σε δράσεις και πρωτοβουλίες που διοργανώνετε για τη στήριξη της κοινωνίας και των ευάλωτων ομάδων;
Η στήριξη σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και η μέριμνα για την κοινωνία είναι ένα βασικό τμήμα του προγράμματός μας που ήδη υλοποιείται. Αξιοποιώντας το εργαλείο του νέου ΕΣΠΑ, συνολικού ύψους 1,6 δισ. ευρώ, η Περιφέρεια Αττικής θα διαθέσει τα επόμενα χρόνια 409,5 εκατ. ευρώ για την κοινωνική συνοχή. Είναι καθήκον μας να προσφέρουμε στα παιδιά και τους εφήβους με αναπηρία την ισότιμη πρόσβαση σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, αλλά και τη δυνατότητα δημιουργικής απασχόλησης, ώστε να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και να ενταχθούν ομαλά στην κοινωνία. Στόχος μας είναι να εξασφαλίσουμε με κάθε μέσο μια καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους, χωρίς αποκλεισμούς, εξασφαλίζοντας θέσεις για παιδιά ΑμεΑ προσχολικής ηλικίας σε δομές φροντίδας καθώς και θέσεις σε Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών και Ατόμων με Αναπηρία (Κ.Δ.Α.Π.Α.μεΑ.) για παιδιά, εφήβους και άτομα με κινητικές ή αισθητηριακές αναπηρίες, εξασφαλίζοντας επίσης κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους άθλησης και παιχνιδιού, πλήρως προσβάσιμους σε όλους. Επίσης, μέσα από το νέο ΕΣΠΑ και με πόρους 18,3 εκατ. ευρώ στηρίζουμε τη λειτουργία 42 δομών ψυχικής υγείας με ωφελούμενους 12.500 συμπολίτες μας. Δεν θα μπορούσα τέλος να μην αναφερθώ και στις προληπτικές δράσεις που αναπτύσσουμε για την ψυχική υγεία, με ενημερωτικές ημερίδες – με τη συμμετοχή διακεκριμένων ακαδημαϊκών, επιστημόνων, καταξιωμένων επαγγελματιών, αλλά και ανθρώπων της «διπλανής πόρτας» – στους δήμους της Αττικής μας, με βασικό μας στόχο να καταπολεμήσουμε το στίγμα, να στείλουμε το μήνυμα ότι «κανείς δεν είναι μόνος» και ότι η κατάθλιψη με την κατάλληλη υποστήριξη μπορεί να νικηθεί. Μάλιστα, ανάλογες συναντήσεις «κοινωνικής ευαισθητοποίησης» όπως θέλουμε να τις αποκαλούμε, προγραμματίζουμε και για την καταπολέμηση των εξαρτήσεων όπως το αλκοόλ, καθώς και για το μείζον θέμα του σχολικού εκφοβισμού που τείνει να πάρει άκρως ανησυχητικές διαστάσεις.
4. Υπάρχουν σχέδια για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας της Αττικής σε φυσικές καταστροφές, όπως πυρκαγιές και πλημμύρες, λαμβάνοντας υπόψη και την κλιματική αλλαγή;
Εδώ και 16 μήνες βρίσκομαι διαρκώς στο πεδίο, επισκεπτόμενος και τους 66 δήμους της Αττικής, επιβλέποντας άμεσα την πρόοδο που γίνεται. Από την υλοποίηση των μεγάλων αντιπλημμυρικών έργων μέχρι τις παρεμβάσεις, όπως π.χ. η επιχείρηση καθαρισμού του Κηφισού για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες, η δρομολόγηση των εργασιών εκβάθυνσης και καθαρισμού του Ιλισσού κ.α. Γνωρίζουμε ότι το Λεκανοπέδιο είναι ευάλωτο και δεν επιτρέπεται εφησυχασμός σε κανένα επίπεδο. Παρουσιάζοντας πριν από λίγο καιρό τα 280+1 έργα, ύψους 2,16 δισ. ευρώ, που πιστεύω ότι θα μεταμορφώσουν την Αττική έως το 2028, δεν έκρυψα την έμφαση που δίνουμε στα αντιπλημμυρικά. Ούτε την αγωνία μου για τις υποδομές και τις στρεβλώσεις που υπήρξαν σε βάθος δεκαετιών. Γι’ αυτό και προχωρά ήδη, ως άμεση προτεραιότητα, η αντιπλημμυρική θωράκιση της Αττικής με 54 έργα, κόστους 454 εκατ. ευρώ και χρονικό ορίζοντα αποπεράτωσης έως το 2028. Παράλληλα, προχωρούν και ωριμάζουν οι μελέτες για ακόμη 104 έργα υποδομών θωράκισης της Αττικής.
H παράθεση αυτή των έργων δεν έχει προφανώς καμία αξία για τους πολίτες της Αττικής, αν δεν δουν οι ίδιοι κάτι να αλλάζει και δεν νιώσουν ότι τη δύσκολη στιγμή θα είμαστε δίπλα τους. Θέλω να πιστεύω ότι υπάρχουν από την πλευρά μου σαφή δείγματα γραφής και ότι οι πολίτες γνωρίζουν ότι δεν ενδιαφέρομαι να κάθομαι απλά πίσω από ένα γραφείο και να κάνω ανακοινώσεις. Εξάλλου, από το έργο μας και μόνο θα κριθούμε στο τέλος της θητείας μας.
Σε ό,τι αφορά στις πυρκαγιές, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και η φετινή αντιπυρική περίοδος θα είναι δύσκολη. Και σε αυτό το πεδίο έχω ταχθεί υπέρ της υιοθέτησης ενός Μητροπολιτικού μοντέλου διαχείρισης των έργων πρόληψης, πάντα βεβαίως με την εξασφάλιση της απαραίτητης χρηματοδότησης.
Παράλληλα, από τη θέση μου ως Α’ Αντιπροέδρου της πολιτικής ομάδας του ΕΛΚ στην Επιτροπή των Περιφερειών της Ε.Ε., έπειτα από την ομόφωνη εκλογή μου από τους συναδέλφους μου των 27 κρατών-μελών, έχω επανειλημμένως υποστηρίξει την αναγκαιότητα της δημιουργίας ενός νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Πρόληψης και Ανθεκτικότητας για τη θωράκιση των ευρωπαϊκών Περιφερειών και πόλεων απέναντι στις εντεινόμενες συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Όπως δηλαδή κάναμε σε επίπεδο Ε.Ε. και για τις έκτακτες συνθήκες που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε τη δύσκολη περίοδο της πανδημίας.
Βεβαίως, ως Περιφέρεια Αττικής και σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Δασών προχωρούμε ήδη σε ένα δίκτυο πυρόσβεσης μήκους 22 χιλιομέτρων σε περιοχές υψηλού κινδύνου, στους οικισμούς δηλαδή που έχουν αναπτυχθεί μέσα σε δασικές πυκνώσεις, ένα έργο-πιλότος που θέλουμε να έχει ολοκληρωθεί έως το 2027. Πέρα από την πρόληψη, κι εφέτος – όπως κάθε καλοκαίρι – η Περιφέρεια θα είναι παρούσα με τα μέσα που έχει στη διάθεσή της, στο πλευρό του κράτους και της Πολιτικής Προστασίας, επικουρώντας όπου και όποτε χρειάζεται τον επιχειρησιακό σχεδιασμό που καταρτίζεται από την Πολιτεία και το αρμόδιο Υπουργείο. Η αγωνία μου για την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών είναι διαρκής, είτε έχουμε πρωτεύοντα είτε υποστηρικτικό ρόλο ως Περιφέρεια Αττικής.
5. Ποιες είναι οι στρατηγικές που ακολουθεί η περιφέρεια για την αύξηση της ανακύκλωσης; Η συνεργασία σας με τον Όμιλο Ηρακλή είναι μια από αυτές τις δράσεις. Τι άλλο να περιμένουμε;
Να περιμένετε ότι θα επιμείνω. Γι’ αυτό άλλωστε κάναμε και αυτή την αντισυμβατική καμπάνια, για να τραβήξουμε την προσοχή των πολιτών σε κάτι που ενώ το θεωρούμε δεδομένο, δεν γίνεται σωστά. Δυστυχώς τα στοιχεία δείχνουν πως η ανακύκλωση βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία και ο στόχος μου είναι να απευθυνθώ στους νέους ανθρώπους. Το ζήτημα όπως το καταλαβαίνω εγώ δεν είναι να κάνουμε αποσπασματικά ανακύκλωση, αλλά να την κάνουμε σωστά και να γίνεται από όλους. Η εκστρατεία μας έχει ορίζοντα τετραετίας και για να πετύχουμε τον στόχο της ευαισθητοποίησης θα μπούμε και στα σχολεία για να εκπαιδεύσουμε τις μαθητικές κοινότητες. Το κλειδί εδώ είναι η συγκροτημένη συνεργασία της δημόσιας διοίκησης και των ιδιωτών φορέων, όπως εν προκειμένω ο Όμιλος Ηρακλής. Μέσα από την ειδική σελίδα που είναι διαθέσιμη (tokanoumesosta.gr), την εφαρμογή και τις δράσεις που θα ακολουθήσουν, θέλουμε να ανεβάσουμε τα ποσοστά της ανακύκλωσης στη χώρα μας που είναι από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη.
6. Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που έχετε συναντήσει μέχρι στιγμής στη θητεία σας και ποιοι είναι οι βασικοί σας στόχοι μέχρι την ολοκλήρωσή της; Σε προσωπικό, αλλά και πολιτικό επίπεδο.
Οι βασικές προκλήσεις των πρώτων μηνών ήταν το ξερίζωμα της διαφθοράς και η αλλαγή της νοοτροπίας στον τρόπο που δουλεύουμε ως Περιφέρεια Αττικής. Πιστεύω πως και στα δύο αυτά σημεία δείξαμε τι πρέπει και τι μπορεί να γίνει, χωρίς δισταγμούς και εκπτώσεις. Επίσης, δεν σας κρύβω ότι αγωνιούσα πολύ για την κατάσταση των αντιπλημμυρικών μας υποδομών. Ήθελα να δω με τα μάτια μου την κατάσταση ξανά και ξανά, να ακούσω τη γνώμη των ειδικών και να βεβαιωθώ ότι τα χρονοδιαγράμματα και η κατανομή των έργων ανταποκρίνεται στον επείγοντα χαρακτήρα του προβλήματος. Σε αυτό το πεδίο δεν θα δηλώσω ποτέ ικανοποιημένος μέχρι να λάβει σάρκα και οστά η ριζική αναμόρφωση μιας στρεβλής και επικίνδυνης κατάστασης που διαμορφώθηκε σε βάθος δεκαετιών. Στόχους σε πολιτικό επίπεδο, επειδή με ρωτήσατε, δεν έχω κανέναν πέρα από το να σταθώ αντάξιος της εμπιστοσύνης των πολιτών που μου ανέθεσαν τη θέση του Περιφερειάρχη. Δεσμευτήκαμε ότι θα δουλεύουμε κάθε μέρα σκληρά και αυτό κάνουμε. Θα κριθούμε από τα αποτελέσματα και όχι από τα λόγια. Ούτε σε προσωπικό επίπεδο, τέλος, δεν έχω κάποιο στόχο πέρα από αυτόν που έχουν οι περισσότεροι από εμάς: να είναι καλά οι άνθρωποι που αγαπώ, να είναι υγιείς και να προοδεύουν.