Τα νοικοκυριά πέταξαν στα σκουπίδια το ισοδύναμο ενός δισεκατομμυρίου γευμάτων κάθε μέρα σε όλο τον κόσμο το 2022, σύμφωνα με υπολογισμούς του ΟΗΕ, που κατήγγειλε «την παγκόσμια τραγωδία» της σπατάλης τροφίμων.
.
Αυτοί οι υπολογισμοί για τρόφιμα, που μπορούν να καταναλωθούν αλλά πετάγονται στα σκουπίδια, είναι στο κάτω μέρος της κλίμακας και «το πραγματικό ποσό θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερο», σύμφωνα με την έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP) για τον δείκτη σπατάλης τροφίμων.
«Η σπατάλη τροφίμων είναι μια παγκόσμια τραγωδία. Εκατομμύρια άνθρωποι θα πεινάνε σήμερα σε όλο τον κόσμο ενώ τρόφιμα πετιούνται», δήλωσε η Ίνγκερ Άντερσεν, εκτελεστική διευθύντρια της UNEP.
«Είναι απλώς εξωφρενικό», τόνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP) ο Ρίτσαρντ Σουάνελ από τη ΜΚΟ WRAP, που συμμετείχε στη σύνταξη της έκθεσης, υπογραμμίζοντας πως «θα μπορούσαμε να θρέψουμε όλους τους ανθρώπους που υποφέρουν από λιμό στον κόσμο – είναι περίπου 800 εκατομμύρια – με ένα γεύμα την ημέρα, ακριβώς με τα τρόφιμα που σπαταλιούνται».
Η σπατάλη τροφίμων, που αφορά σχεδόν στο ένα πέμπτο των διαθέσιμων τροφίμων, είναι συνώνυμη της «περιβαλλοντικής αποτυχίας», αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης
Τα νοικοκυριά αντιπροσώπευαν το 60% αυτής της σπατάλης, δηλαδή 631 εκατομμύρια τόνους στον κόσμο το 2022 σε ένα και πλέον δισεκατομμύριο συνολικά. Οι υπηρεσίες εστίασης (καντίνες, εστιατόρια κ.λπ.) «συνεισέφεραν» το 28% και τα σουπερμάρκετ, τα κρεοπωλεία και τα παντοπωλεία το 12%.
Ισοδυναμούν με πάνω από 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως που χάνονται άδικα, σύμφωνα με υπολογισμούς.
Η έκθεση, η δεύτερη που δημοσιεύει ο ΟΗΕ για το θέμα, παρουσιάζει την πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα επισκόπηση της κατάστασης. Και η έκταση του προβλήματος έχει γίνει πιο σαφής με τη βελτίωση της συγκέντρωσης δεδομένων.
«Όσο πιο πολύ ψάχνουμε τη σπατάλη τροφίμων, τόσο περισσότερα βρίσκουμε«, υποστηρίζει η Κλεμεντίν Ο’Κόνορ του UNEP.
«Δεν είναι μόνο πρόβλημα των πλούσιων χωρών»
Ένα μεγάλο μέρος της σπατάλης που σημειώθηκε στο σπίτι συνδέεται με το γεγονός ότι οι άνθρωποι αγοράζουν περισσότερα από αυτά που έχουν πραγματικά ανάγκη, εκτιμώντας λανθασμένα το μέγεθος των μερίδων και δεν τρώνε το υπόλοιπο, σύμφωνα με τον Ρίτσαρντ Σουάνελ.
Έτσι, οι καταναλωτές πετάνε στα σκουπίδια προϊόντα που μπορούν κάλλιστα να φαγωθούν, η ημερομηνία λήξης των οποίων έχει περάσει.
Πολλά τρόφιμα χάνονται επίσης για άλλους λόγους εκτός από την απλή αμέλεια, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, για παράδειγμα λόγω προβλημάτων ψύξης.
Όμως, αντίθετα από την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη, η σπατάλη τροφίμων δεν είναι μόνο «πρόβλημα των πλούσιων χωρών» και μπορεί να παρατηρηθεί σε όλο τον κόσμο.
Από την πλευρά των επιχειρήσεων, κοστίζει τώρα λιγότερο να πετάξουν τα τρόφιμα από το να βρουν μια πιο βιώσιμη εναλλακτική. «Είναι πιο γρήγορο και πιο εύκολο, επειδή οι φόροι για τα απορρίμματα είναι μηδενικοί ή πολύ χαμηλοί», εξηγεί η Κλεμεντίν Ο’Κόνορ.
Η σπατάλη τροφίμων, που αφορά σχεδόν στο ένα πέμπτο των διαθέσιμων τροφίμων, είναι συνώνυμη της «περιβαλλοντικής αποτυχίας», αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης: προκαλεί έως το 10% των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου στον κόσμο και απαιτεί τεράστιες εκτάσεις αγροτικής γης για καλλιέργεια βρώσιμων προϊόντων που δεν θα καταναλωθούν ποτέ.
Αν ήταν μια χώρα, «θα ήταν η τρίτη στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Ρίτσαρντ Σουάνελ, προσθέτοντας όμως, πως «οι άνθρωποι δεν το σκέπτονται πολύ», ενώ εκφράζει την προσδοκία η έκθεση αυτή να υπογραμμίσει «την ευκαιρία για τον καθένα από εμάς να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να εξοικονομήσει χρήματα, απλώς χρησιμοποιώντας καλύτερα τα τρόφιμα που έχουμε αγοράσει ήδη».
Τι κάνει η ΕΕ για να μειώσει τη σπατάλη τροφίμων
Οι πολιτικές που έχουν ψηφίσει οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχουν ως στόχο να μειωθούν κατά 50% τα απορρίμματα τροφίμων, κατά κεφαλήν, έως το 2030.
Αυτό θα γίνει μέσω οδηγίας για τα απόβλητα, σχεδίου κυκλικής οικονομίας και σειρά ενεργειών για τη μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων.
Για παράδειγμα, μπορεί να γίνει επαναχρησιμοποίηση για ανθρώπινη κατανάλωση, μέσω αναδιανομής τραπεζών τροφίμων ή επαναχρησιμοποίηση ως ζωοτροφών.
Υπάρχει και η δυνατότητα ανακύκλωσης, με την ανάκτηση υποπροϊόντων και επαναχρησιμοποίηση θρεπτικών συστατικών για χρήσεις όπως η κομποστοποίηση.
Έχουν ήδη αποφασιστεί
α) η βελτίωση της παρακολούθησης και της συλλογής δεδομένων,
β) η εστίαση στην πρόληψη της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων
γ) η διευκόλυνση στη δωρεά απούλητων τροφίμων
δ) η τακτική αξιολόγηση της προόδου, σε ό,τι αφορά τα εθνικά μέτρα και
στ) η δημιουργία μιας πλατφόρμας της ΕΕ με τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων για τον καθορισμό μέτρων για τη μείωση των αποβλήτων.
Εάν δεν σας νοιάζει ο πλανήτης (που θα έπρεπε αφού σε αυτόν ζείτε), επικεντρώστε στον εαυτό σας.
Αν μειωθεί η σπατάλη τροφίμων, σύμφωνα με τις προτάσεις που έχουν γίνει από την Κομισιόν, ένα νοικοκυριό 4 ατόμων θα εξοικονομήσει κατά μέσο όρο περίπου 400€ ετησίως.
«Η αντιμετώπιση της σπατάλης τροφίμων είναι μια τριπλή νίκη:
1) εξοικονομεί τρόφιμα για ανθρώπινη κατανάλωση,
2) μειώνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων και
3) βοηθά τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές να εξοικονομήσουν χρήματα».
Έως το τέλος του 2027, θα υπάρξει επίσημη ανασκόπηση της προόδου που έχουν σημειωθεί από τα κράτη μέλη και θα υπάρχει η δυνατότητα να διορθωθεί η πορεία, εάν τα στοιχεία δείχνουν ότι η ΕΕ μπορεί να συμβάλει ακόμη περισσότερο στην παγκόσμια φιλοδοξία.
