Η νέα έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) αναφέρει ότι η ισχυρή ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αναμένεται να περιορίσει την αύξηση της χρήσης άνθρακα, παρά την αύξηση της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια, με τον ρόλο της Κίνας – τον μεγαλύτερο καταναλωτή άνθρακα παγκοσμίως – να παραμένει καθοριστικός.
.
Αφού έφτασε σε νέο υψηλό το 2024, η παγκόσμια ζήτηση για άνθρακα αναμένεται να σταθεροποιηθεί τα επόμενα χρόνια, καθώς η αύξηση της παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας βοηθά να καλυφθεί η αυξανόμενη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια παγκοσμίως, σύμφωνα με την έκθεση του IEA που δημοσιεύθηκε σήμερα.
Η έκθεση «Άνθρακας 2024», η νέα έκδοση της ετήσιας έκθεσης του IEA για την αγορά άνθρακα, η οποία αναλύει τις τελευταίες τάσεις και επικαιροποιεί τις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις, δείχνει ότι η χρήση άνθρακα παγκοσμίως έχει ανακάμψει δυναμικά μετά την κατακόρυφη πτώση κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αναμένεται να φτάσει τα 8,77 δισεκατομμύρια τόνους το 2024, ένα νέο ρεκόρ. Σύμφωνα με την έκθεση, η ζήτηση αναμένεται να παραμείνει κοντά σε αυτό το επίπεδο έως το 2027, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αναλαμβάνουν μεγαλύτερο ρόλο στην παραγωγή ενέργειας και η κατανάλωση άνθρακα σταθεροποιείται στην Κίνα.
Ο ρόλος της Κίνας
Ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας στην Κίνα είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τις παγκόσμιες αγορές άνθρακα, καθώς το ένα τρίτο του άνθρακα που καταναλώνεται παγκοσμίως καίγεται σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής στην Κίνα. Το 2024, η Κίνα συνέχισε να διαφοροποιεί τον τομέα της ενέργειας, προχωρώντας στην κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων και επιταχύνοντας την τεράστια επέκταση της ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Αυτό αναμένεται να περιορίσει τις αυξήσεις στην κατανάλωση άνθρακα μέχρι το 2027, σύμφωνα με την έκθεση, αν και αναφέρονται και αρκετές αβεβαιότητες στην ανάλυση της.
Η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας σε αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, αυξάνεται γρήγορα λόγω μιας σειράς παραγόντων, όπως η ηλεκτροδότηση υπηρεσιών όπως η μεταφορά και η θέρμανση, η αυξανόμενη ζήτηση για ψύξη και η αυξημένη κατανάλωση από αναδυόμενους τομείς όπως τα κέντρα δεδομένων. Επιπλέον, οι καιρικές συνθήκες ενδέχεται να προκαλέσουν διακυμάνσεις στην κατανάλωση άνθρακα βραχυπρόθεσμα. Σύμφωνα με την έκθεση, η ζήτηση για άνθρακα στην Κίνα έως το 2027 μπορεί να είναι έως και 140 εκατομμύρια τόνοι υψηλότερη ή χαμηλότερη από τις προβλέψεις λόγω καιρικών μεταβλητών στην παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας.
«Η ταχεία ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών ενέργειας αλλάζει τον παγκόσμιο τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, ο οποίος αντιστοιχεί στο δύο τρίτα της παγκόσμιας χρήσης άνθρακα. Ως αποτέλεσμα, τα μοντέλα μας δείχνουν ότι η παγκόσμια ζήτηση για άνθρακα θα σταθεροποιηθεί μέχρι το 2027, ενώ η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται απότομα», δήλωσε ο Διευθυντής Ενεργειακών Αγορών και Ασφαλείας του IEA, Keisuke Sadamori. «Ωστόσο, οι καιρικοί παράγοντες – ιδιαίτερα στην Κίνα, τον μεγαλύτερο καταναλωτή άνθρακα παγκοσμίως – θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις βραχυπρόθεσμες τάσεις της ζήτησης για άνθρακα. Η ταχύτητα ανάπτυξης της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια θα είναι επίσης πολύ σημαντική για το μεσοπρόθεσμο μέλλον.»
Η ζήτηση άνθρακα θα συνεχίσει να μειώνεται
Στις περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες, η ζήτηση για άνθρακα έχει ήδη φτάσει στην κορύφωσή της και αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται μέχρι το 2027. Ο ρυθμός της μείωσης θα εξαρτηθεί από την εφαρμογή ισχυρών πολιτικών, όπως εκείνες που εφαρμόστηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και από την διαθεσιμότητα εναλλακτικών πηγών ενέργειας, όπως το φθηνό φυσικό αέριο στις ΗΠΑ και τον Καναδά.
Εν τω μεταξύ, η ζήτηση για άνθρακα εξακολουθεί να αυξάνεται σε κάποιες αναδυόμενες οικονομίες, όπου η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια αυξάνεται γρήγορα, μαζί με την οικονομική ανάπτυξη και την αύξηση του πληθυσμού, όπως η Ινδία, η Ινδονησία και το Βιετνάμ. Στις αναδυόμενες οικονομίες, η ανάπτυξη οφείλεται κυρίως στη ζήτηση άνθρακα από τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, αν και αυξάνεται και η βιομηχανική χρήση.
Οι τιμές του άνθρακα παραμένουν σήμερα 50% υψηλότερες από τον μέσο όρο που παρατηρήθηκε μεταξύ 2017 και 2019. Η παραγωγή άνθρακα έφτασε σε ιστορικό υψηλό το 2024, αν και η ανάπτυξη αναμένεται να σταθεροποιηθεί μέχρι το 2027, καθώς οι δομικές αλλαγές αρχίζουν να επηρεάζουν την αγορά.
Το διεθνές εμπόριο άνθρακα κατά όγκο αναμένεται επίσης να φτάσει σε ρεκόρ το 2024, με 1,55 δισεκατομμύρια τόνους. Ωστόσο, προβλέπεται ότι οι όγκοι του παγκόσμιου εμπορίου θα μειωθούν στο μέλλον, με τον θερμικό άνθρακα να βλέπει τη μεγαλύτερη μείωση. Σύμφωνα με την έκθεση, η Ασία παραμένει το κέντρο του διεθνούς εμπορίου άνθρακα, με όλες τις μεγαλύτερες χώρες εισαγωγείς στην περιοχή, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ιαπωνία, η Κορέα και το Βιετνάμ, ενώ οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς είναι η Ινδονησία και η Αυστραλία.
