Τη Δευτέρα 14 Οκτωβρίου, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθέτησε επίσημα μια οδηγία που θέτει ενημερωμένα πρότυπα ποιότητας αέρα σε όλη την ΕΕ. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στον στόχο της ΕΕ για μηδενική ρύπανση μέχρι το 2050 και θα βοηθήσουν στην πρόληψη πρόωρων θανάτων λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Οι πολίτες της ΕΕ θα μπορούν να ζητούν αποζημίωση για ζημίες στην υγεία τους σε περιπτώσεις που δεν τηρούνται οι κανόνες ποιότητας αέρα της ΕΕ.
.
Η αναθεωρημένη οδηγία δίνει προτεραιότητα στην υγεία των πολιτών της ΕΕ: θέτει νέα πρότυπα ποιότητας αέρα για ρύπους που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030, πιο κοντά στις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Οι ρύποι αυτοί περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τα αιωρούμενα σωματίδια PM10 και PM2.5, το διοξείδιο του αζώτου και το διοξείδιο του θείου, που είναι γνωστό ότι προκαλούν αναπνευστικά προβλήματα. Τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν την παράταση της προθεσμίας του 2030, αν πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Η ποιότητα του αέρα αξιολογείται με κοινές μεθόδους και κριτήρια σε όλη την ΕΕ, ενώ η αναθεωρημένη οδηγία φέρνει περαιτέρω βελτιώσεις στην παρακολούθηση και τη μοντελοποίηση της ποιότητας του αέρα. Η οδηγία θα διασφαλίσει επίσης έγκαιρη δράση, με την εκπόνηση οδικών χαρτών ποιότητας αέρα που πρέπει να προετοιμαστούν πριν από το 2030, εάν υπάρχει κίνδυνος μη επίτευξης των νέων προτύπων έως τότε. Τα πρότυπα ποιότητας αέρα θα επανεξετάζονται τακτικά με βάση τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα για να αξιολογηθεί αν παραμένουν κατάλληλα.
Η νέα οδηγία εξασφαλίζει δίκαιη και ισότιμη πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όσους επηρεάζονται ή ενδέχεται να επηρεαστούν από την εφαρμογή της οδηγίας. Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν και να λάβουν αποζημίωση όταν η υγεία τους έχει υποστεί βλάβη λόγω παραβίασης των κανόνων ποιότητας αέρα που ορίζει η οδηγία.
Το κείμενο θα δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του. Τα κράτη μέλη θα έχουν δύο χρόνια από την ημερομηνία έναρξης ισχύος για να ενσωματώσουν την οδηγία στην εθνική νομοθεσία. Μέχρι το 2030, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επανεξετάσει τα πρότυπα ποιότητας αέρα και θα το πράττει κάθε πέντε χρόνια στη συνέχεια, σύμφωνα με τα τελευταία επιστημονικά δεδομένα.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί τον μεγαλύτερο περιβαλλοντικό κίνδυνο για την υγεία στην Ευρώπη, καθώς οι ρύποι μπορούν να είναι εξαιρετικά επιβλαβείς για τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Περίπου 300.000 πρόωροι θάνατοι στην Ευρώπη κάθε χρόνο αποδίδονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση και την ενοποίηση δύο οδηγιών για την ποιότητα του αέρα τον Οκτώβριο του 2022, ως μέρος του σχεδίου δράσης της ΕΕ για μηδενική ρύπανση. Μια συμφωνία μεταξύ των δύο συν-νομοθετών σχετικά με το τελικό κείμενο επιτεύχθηκε τον Φεβρουάριο του 2024. Η νέα αυτή οδηγία απλοποιεί τους κανόνες της ΕΕ για την ποιότητα του αέρα συγχωνεύοντας τις δύο υπάρχουσες οδηγίες της ΕΕ σε μία, με στόχο την εναρμόνιση των προτύπων ποιότητας με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
