Όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρόταση Omnibus τον Φεβρουάριο του 2025, τη χαρακτήρισε ως μια πρωτοβουλία για τη μείωση της γραφειοκρατίας στη βιωσιμότητα και το ESG reporting, κυρίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ωστόσο, πίσω από αυτή την τεχνοκρατική προσέγγιση, κρύβεται μια βαθύτερη πολιτική και ιδεολογική σύγκρουση.
Το Omnibus δεν αφορά απλώς την απλούστευση διαδικασιών—αλλά τον επαναπροσδιορισμό του πλαισίου της βιώσιμης επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη. Το ζήτημα πλέον δεν είναι μόνο τεχνικό, αλλά εξόχως πολιτικό: ποιες δυνάμεις θα διαμορφώσουν το μέλλον της εταιρικής υπευθυνότητας;
Η συζήτηση κορυφώθηκε στις 10 Μαρτίου 2025, στη συνεδρίαση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπου τα πολιτικά στρατόπεδα διασταύρωσαν τα ξίφη τους. Αντί για συναίνεση, αυτό που προέκυψε ήταν μια σφοδρή αντιπαράθεση, που θα καθορίσει όχι μόνο το μέλλον της πρότασης Omnibus, αλλά και τη συνολική κατεύθυνση της ΕΕ στη βιωσιμότητα και τη ρύθμιση των επιχειρήσεων.
Σε αυτή την συνεδρίαση, οι πολιτικές διαφορές για το Omnibus εκφράστηκαν με έντονη γλώσσα, από τον Tobiasz Bocheński (ECR) ο οποίος δήλωσε: «Πετάξτε τις οδηγίες στα σκουπίδια.» μέχρι την Marie Toussaint (Greens) η οποία κατήγγειλε «την ιλιγγιώδη ταχύτητα απορρύθμισης» και την Manon Aubry (The Left) η οποία δήλωσε : «Πετάτε τη θεμελιώδη υποχρέωση δέουσας επιμέλειας στα σκουπίδια.»
Η πολιτική (αν) ισορροπία των κομάτων στην ΕΕ για το Omnibus
🔹 Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP, 188 έδρες): Προωθεί επιλεκτική απλοποίηση, μειώνοντας τη γραφειοκρατία, αλλά διατηρώντας τους κλιματικούς στόχους.
🔹 Σοσιαλιστές & Δημοκράτες (S&D, 136 έδρες): Στηρίζουν την απλοποίηση, αλλά αντιτίθενται σε απορρυθμίσεις που υπονομεύουν εργασιακά και περιβαλλοντικά δικαιώματα.
🔹 Renew Europe (77 έδρες): Υποστηρίζει μέτρα υπέρ των ΜΜΕ, αλλά απορρίπτει ακραίες αλλαγές που πλήττουν τη βιωσιμότητα.
🔹 Πράσινοι (53 έδρες): Θεωρούν την Omnibus οπισθοδρόμιση και επιζήμια για το περιβάλλον.
🔹 Η Αριστερά (46 έδρες): Πιο ριζοσπαστικοί, κατηγορούν την Επιτροπή για εξυπηρέτηση εταιρικών συμφερόντων.
🔹 Συντηρητικοί & Μεταρρυθμιστές (ECR, 78 έδρες): Ζητούν ριζικότερη απλοποίηση, θεωρώντας τη βιωσιμότητα εμπόδιο στην οικονομία.
🔹 Patriots for Europe (PfE, 84 έδρες) & ESN (25 έδρες): Αντιτίθενται στους ESG κανόνες, και θέλουν την κατάργηση του Green Deal.
Για να εγκριθεί η Omnibus, χρειάζινται τουλάχιστον 360 έδρες. Τρία είναι τα πιθανά σενάρια:
✅ Κατάργηση της πρότασης Omnibus (423 έδρες): EPP + S&D + Greens + The Left
Αν το EPP συνταχθεί με την κεντροαριστερά, η πρόταση Omnibus μπορεί να μπλοκαριστεί ή να τροποποιηθεί ριζικά. Όμως, μια τέτοια συνεργασία είναι πολιτικά εύθραυστη.
✅ Μερική υιοθέτηση (401 έδρες): EPP + Renew + S&D
Μια κεντρώα συμμαχία που υποστηρίζει κάποιες απλοποιήσεις, αλλά με εγγυήσεις για τη βιωσιμότητα. Αντιπροσωπεύει έναν κεντρώο συνασπισμό που θα μπορούσε να υποστηρίξει περιορισμένα μέτρα απλούστευσης, ενώ απορρίπτει ριζικές αλλαγές. Αυτό είναι το πιο πιθανό σενάριο.
✅ Πλήρης υιοθέτηση (375 έδρες): EPP + ECR + PfE + ESN
Μια συντηρητική πλειοψηφία, που θα αποδυνάμωνε τα ESG πρότυπα. Πολιτικά, όμως, αυτή η συμμαχία είναι μεγάλο πολιτικό ρίσκο για το EPP και μάλλον δεν θα προχωρήσει.
Η συζήτηση για την Omnibus είναι η «μάχη των μαχών» που θα καθορίσει τους κανόνες της βιώσιμης οικονομίας στην Ευρώπη. Από εδώ και πέρα θα ακολουθήσουν τροποποιήσεις και διαπραγματεύσεις στις Επιτροπές του Κοινοβουλίου, νέες πολιτικές συμμαχίες, πίεση από βιομηχανικές ενώσεις και κράτη-μέλη καί τέλος η επιρροή των ευρωεκλογών στην τελική μορφή της πρότασης
Τι σημαίνει αυτό για τις επιχειρήσεις;
Οι επιχειρήσεις που ακολουθούν μια προορατική προσέγγιση, ανεξάρτητα από την εξέλιξη των κανονισμών - διατηρώντας ισχυρές πρακτικές συλλογής δεδομένων και επιδεικνύοντας αληθινή δέσμευση για θετικό αντίκτυπο - θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα και την ανταγωνιστικότητά τους σε μια ολοένα πιο περίπλοκη, παγκόσμια οικονομία. Με την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στη στρατηγική τους, θα είναι επίσης καλύτερα προετοιμασμένες να διαχειριστούν πολύπλευρους κινδύνους και να αποκτήσουν πρόσβαση σε ευκαιρίες μέσω βιώσιμης χρηματοδότησης, όπως πράσινα ομόλογα και δάνεια που συνδέονται με τη βιωσιμότητα.
Οι νομοθετικές διαδικασίες στην ΕΕ είναι πολύ αργές και απρόβλεπτες. Ενώ η πρόταση Omnibus προχωρά, η τελική υιοθέτησή της και η εθνική εφαρμογή της ενδέχεται να πάρει χρόνια. Εν τω μεταξύ, 20 κράτη μέλη έχουν ήδη υιοθετήσει την CSRD στην εθνική νομοθεσία και η επιβολή βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι εταιρείες που θα υποθέσουν ότι ι έχουν απαλλαγεί από το πεδίο εφαρμογής της CSRD, κινδυνεύουν να βρεθούν σε δύσκολη θέση αργότερα, προσπαθώντας να ανταποκριθούν στις εξελισσόμενες προσδοκίες. Επιπλέον, οι επενδυτές, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι εταίροι της εφοδιαστικής αλυσίδας συνεχίζουν να απαιτούν διαφάνεια σχετικά με την απόδοση του ESG, ανεξάρτητα από τις ρυθμιστικές αλλαγές.
Η μη συμμόρφωση με την Οδηγία CSRD επιβάλλεται σε εθνικό επίπεδο, με κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ να ορίζει τις δικές του κυρώσεις. Στη Γαλλία, οι παραβάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε χρηματικά πρόστιμα, αποκλεισμό από δημόσιες συμβάσεις και ποινικές κυρώσεις έως πέντε χρόνια φυλάκισης. Στην Γερμανία έως 10 εκατ. ευρώ ή 5% του τζίρου, στην Ιταλία από 20.000€ έως 150.000€, στην Ισπανία. 30.000€ έως 300.000€, Ολλανδία 10.000€ έως 900.000€ και άνω, ενώ στην Σουηδία από 5.000€ έως 1 εκατ. ευρώ. Στην Ελλάδα τα πρόστιμα κυμαίνονται από 100 € έως 100.000€.
Ο κανονισμός αναφοράς βιωσιμότητας της Κίνας σηματοδοτεί μια νέα τάση
Την στιγμή που η Ευρώπη και οι ΗΠΑ συζητούν χαλάρωση των ρυθμιστικών απαιτήσεων, η Κίνα ακολουθεί αντίθετη πορεία. Πρόσφατα παρουσίασε τα πρώτα πρότυπα βιώσιμης αναφοράς (CSDS), επιβάλλοντας σταδιακά υποχρεωτικές γνωστοποιήσεις για μεγάλες εταιρείες. Το κινεζικό σύστημα επικεντρώνεται σε ποσοτικά περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια, ευθυγραμμιζόμενο με διεθνή πρότυπα όπως ISSB και GRI.
Για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό, τα CSDS σηματοδοτούν μια νέα εποχή στην ESG συμμόρφωση. Όσες προσαρμοστούν γρήγορα θα έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην τεράστια κινεζική αγορά, ενώ η μη συμμόρφωση θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιορισμούς εμπορίου, μειωμένο επενδυτικό ενδιαφέρον και αυξημένο ρυθμιστικό έλεγχο. Επιπλέον, η διαφάνεια στις εφοδιαστικές αλυσίδες καθίσταται κρίσιμη, καθώς οι προμηθευτές στην Κίνα πρέπει να συμμορφώνονται με τα νέα πρότυπα, επηρεάζοντας παγκόσμιες επιχειρηματικές πρακτικές.
Τελικά, η καλύτερη εταιρική στρατηγική απέναντι στην Omnibus δεν είναι το “wait and see”, αλλά η προσαρμογή και η παραμονή μπροστά απο τις εξελίξεις . Διατηρώντας ισχυρές πρακτικές δεδομένων ESG, διασφαλίζοντας διαλειτουργική συνεργασία και παραμένοντας μπροστά από τις ρυθμιστικές αλλαγές, οι εταιρείες όχι μόνο θα διαφυλάξουν τη συμμόρφωση αλλά και θα ενισχύσουν τη θέση τους στην αγορά σε μια οικονομία που καθοδηγείται ολοένα και περισσότερο απο την βιωσιμότητα.
