Η αποχώρηση των μεγαλύτερων χρηματοοικονομικών ομίλων της Wall Street από εξέχουσες κλιματικές συμμαχίες έχει προκαλέσει πανηγυρισμούς από τους Ρεπουμπλικάνους στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίοι κατηγορούν αυτές τις συμμαχίες ότι συνεργάζονται για να μποϊκοτάρουν τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων. Ωστόσο, αυτή η «νίκη» ενδέχεται να αποδειχθεί ανούσια.
Ο λόγος είναι ότι, σχεδόν χωρίς εξαίρεση, κάθε τράπεζα που αποχώρησε πρόσφατα από τη Συμμαχία Τραπεζών για τον Μηδενικό Άνθρακα (Net-Zero Banking Alliance - NZBA), όπως οι JPMorgan Chase, Bank of America, Citigroup και Morgan Stanley, έχει καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για να δηλώσει ότι η αποχώρησή της από τη συμμαχία δεν σημαίνει εγκατάλειψη των στόχων της για μηδενισμό των εκπομπών(ή της υποστήριξης των πελατών της να επιτύχουν αυτούς τους στόχους). Χαρακτηριστικά, η BlackRock δήλωσε την περασμένη εβδομάδα, μετά την αποχώρησή της από την πρωτοβουλία Net Zero Asset Managers, ότι η απόφαση «δεν αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσουμε προϊόντα και λύσεις για τους πελάτες μας ούτε τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τα χαρτοφυλάκιά τους».
Το ερώτημα που τίθεται, λοιπόν, είναι κατά πόσο η προθυμία των εταιρειών που αποχωρούν να χρηματοδοτήσουν τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα θα εξασθενίσει, δεδομένου ότι δεν ανήκουν πλέον σε ομάδες που ενθαρρύνουν τέτοιες πρακτικές. Ίσως, επίσης, αν οι δημόσιες δηλώσεις τους για διατήρηση της πορείας προς τους στόχους μηδενικού άνθρακα στοχεύουν στην καθησύχαση των πελατών και του ευρύτερου κοινού, το οποίο μπορεί να μην ενδιαφέρεται τόσο για τη διατήρηση της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων όσο η Big Oil και η ανερχόμενη αμερικανική δεξιά.
Ο Adam Matthews, υπεύθυνος για επενδύσεις στο Church of England Pensions Board, θεωρεί λογική την ατομική προσπάθεια επίτευξης μηδενικού άνθρακα από τις χρηματοπιστωτικές εταιρείες. «Η εποχή των μεγάλων συμμαχιών ήταν χρήσιμη για να δείξουμε τη δέσμευση στους κλιματικούς στόχους», δήλωσε, «αλλά τώρα είναι καιρός να περάσουμε από τις αόριστες υποσχέσεις στην υλοποίηση, ώστε να φανεί πώς αυτές οι δεσμεύσεις επηρεάζουν τις κεφαλαιακές κατανομές και τις επενδυτικές αποφάσεις».
Δεν είναι όλοι αισιόδοξοι για τα κίνητρα των χρηματοοικονομικών ομίλων. Κριτικοί υποστηρίζουν ότι οι ταυτόχρονες αποχωρήσεις των τραπεζών και των εταιρειών μοιάζουν με μια προφανή προσπάθεια να κερδίσουν την εύνοια του εκλεγμένου προέδρου Donald Trump. Ο Brad Lander, ελεγκτής της Νέας Υόρκης, κατηγόρησε τη BlackRock και την JPMorgan για «ξεκάθαρη προδοσία της ευθύνης» που έχουν για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. «Με την αποχώρησή τους από τις δεσμεύσεις για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, οι χρηματοπιστωτικοί αυτοί οργανισμοί ενδίδουν στον αυταρχικό τόνο της επερχόμενης διοίκησης Trump», δήλωσε.
Η Lucie Pinson, επικεφαλής της παρισινής οργάνωσης Reclaim Finance, πρόσθεσε ότι όσοι αποχωρούν από τις κλιματικές συμμαχίες «δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα αξιόλογοι για τη δράση τους κατά της κλιματικής αλλαγής». Κατά τη γνώμη της, το κρίσιμο ερώτημα είναι πώς θα δράσουν οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρείες και οι επενδυτές σε ένα πολιτικό περιβάλλον όπου τα αντι-κλιματικά κόμματα αποκτούν έδαφος.
Παρ’ όλα αυτά, ο Ben Caldecott, διευθυντής του Oxford Sustainable Finance Group, θεωρεί ότι η αποχώρηση μεγάλων τραπεζών όπως η JPMorgan και η BlackRock ίσως να έχει θετικό αντίκτυπο. «Αν οι αποχωρήσεις βοηθήσουν στην αναπροσαρμογή των συμμαχιών του χρηματοπιστωτικού τομέα προς πιο ουσιαστικούς στόχους, τότε είναι ευπρόσδεκτες», δήλωσε.
Παρόλο που η αποχώρηση μεγάλων τραπεζών δεν δίνει καλή εικόνα για τις συμμαχίες, εξακολουθούν να πιστώνονται με την αύξηση των φιλοδοξιών του τομέα για την κλιματική δράση. Ωστόσο, όσο περισσότερες αποχωρήσεις αναμένονται, τόσο η ισχύς των συμμαχιών όσο και οι δεσμεύσεις για απανθρακοποίηση παραμένουν ανοιχτά ερωτήματα.
