Η μετατόπιση ρεκόρ ιδιωτικών και κρατικών κεφαλαίων στην Ευρώπη με στόχο την πράσινη μετάβαση δημιουργεί συνθήκες φθηνής χρηματοδότησης καθώς υπάρχει τεράστια ζήτηση για πράσινα ομόλογα. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τις προτάσεις της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του υπ. Οικονομικών, σε μία τριετία διπλασιάστηκαν τα πράσινα ομόλογα στην Ε.Ε. ξεπερνώντας τα 600 δισ. ευρώ.
Στην Ελλάδα, έχουν ήδη εκδοθεί πράσινα ομόλογα από μεγάλες επιχειρήσεις (Εθνική Τράπεζα, ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, Μυτιληναίος, Τέρνα Ενεργειακή), αλλά στόχος είναι η επέκταση και σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά και σε εκδόσεις πράσινων ομολόγων από το ελληνικό Δημόσιο, κάτι που αναμένεται μέσα στο 2022.
Κυβέρνηση και οικονομικό επιτελείο επισπεύδουν την ανάπτυξη της πράσινης χρηματοδότησης. Το πρώτο βήμα περιλαμβάνει την ενσωμάτωση ευρωπαϊκών οδηγιών για την αγορά καλυμμένων και πράσινων καλυμμένων ομολόγων που προωθεί άμεσα με νομοσχέδια τους επόμενους μήνες ο αρμόδιος υφυπουργός για το χρηματοπιστωτικό σύστημα κ. Γιώργος Ζαββός. Παράλληλα, οι ελληνικές αρχές βρίσκονται σε συζητήσεις με την Κομισιόν, ώστε να ολοκληρωθεί η ταξινόμηση του τι είναι και κατά πόσο μια πράσινη επένδυση ("green taxonomy”), ώστε να αποφευχθούν δήθεν πράσινες εκδόσεις ομολόγων (greenwashing). Σύμφωνα με πληροφορίες, οι συζητήσεις βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο και θεσμοθέτηση αναμένεται μέσα στο 2022, όταν το ελληνικό Δημόσιο προγραμματίζει και την πρώτη έκδοση πράσινου κρατικού ομολόγου.
Τα κίνητρα
Το επόμενο βήμα αποτελεί μία δέσμη φορολογικών και τεχνικής φύσεως κινήτρων ώστε να αναπτυχθεί η πράσινη χρηματοδότηση στην Ελλάδα βοηθώντας ταυτόχρονα μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να αντλούν κεφάλαια με φθηνό κόστος. Ο κατάλογος των προτεινόμενων μέτρων που καλείται το υπ. Οικονομικών να εξετάσει το δημοσιονομικό κόστος ώστε να καθορίσει τη χρονική σειρά ενεργοποίησής τους είναι ο εξής:
- Περαιτέρω μείωση του φορολογικού συντελεστή (π.χ. κατά 50%) πράσινων μικρομεσαίων επιχειρήσεων εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
- Φορολογικά κίνητρα για την αγορά πράσινων ομολόγων και μετοχών (όπως μειωμένος φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίου, τοκομεριδίων, μερισμάτων).
- Επιδότηση πράσινων ομολόγων και μετοχών για την κάλυψη του πρόσθετου κόστους εξωτερικής επαλήθευσης περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Το μέτρο αυτό αφορά στη μείωση του κόστους μετάβασης στην πράσινη ανάπτυξη και το νέο παραγωγικό μοντέλο, στην τεκμηρίωση και τη διατήρησή του.
- Παροχή εγγυήσεων στις τράπεζες ή σε συλλογικά επενδυτικά σχήματα, όπως ασφαλιστικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες για τη στήριξη βιώσιμων επενδύσεων.
- Δημιουργία καταλόγου στρατηγικών ιδιωτικών πράσινων επενδύσεων βάσει σαφών κριτηρίων και πληροφόρηση για το όφελος από τον χαρακτηρισμό τους ως τέτοιες. Για το μέτρο αυτό θα πρέπει πρώτα η Κομισιόν να έχει ολοκληρώσει το Green Taxonomy και να περάσει σχετικός νόμος στην Ελλάδα. Το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και η πίεση από την ΕΚΤ να δέχεται κατά προτεραιότητα πράσινα ομόλογα για τη χρηματοδότηση των τραπεζών επισπεύδουν τις διαδικασίες για το 2022. Ενδεικτικά, ο κατάλογος αυτός μπορεί να περιλαμβάνει δημόσια έργα υποδομών τα οποία πληρούν τα κριτήρια της βιώσιμης επένδυσης ή δραστηριότητας, οι οποίες θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από ιδιωτικά κεφάλαια και που αποτελούν προτεραιότητα για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Σύμφωνα με την επιτροπή εμπειρογνωμόνων, τα έργα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν επενδύσεις ή εκδόσεις πράσινων ομολόγων για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης ακόμα και την επέκτασή της σε εμπορικά τρένα, την υδρογονοκίνηση με παράλληλη ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης για αεροπλάνα και πλοία, την ανακύκλωση, αλλά και μεταποιητικές επιχειρήσεις, όπως αυτές που κατασκευάζουν μηχανήματα ανακύκλωσης.
- Εκδόσεις πράσινων καλυμμένων ομολόγων (covered bonds), τα οποία θα εξασφαλίζονται με επιλέξιμα πράσινες-βιώσιμες επενδύσεις με τον σχεδιασμό τους να εμπίπτουν σε διάφορους βαθμούς "πρασίνου", σε σχέση με τα κριτήρια ταξινόμησης. Αυτό πρόκειται να περιληφθεί μέσα στα επόμενα 6-7 νομοσχέδια που πρόκειται να κατατεθούν στη Βουλή μέχρι το τέλος του έτους.
- Παροχή κινήτρων για τη δραστηριοποίηση των εταιρειών, προκειμένου να επιτύχουν τη συμμετοχή τους σε ευρωπαϊκούς και ελληνικούς δείκτες ESG (περιβάλλον, κοινωνία, διακυβέρνηση), ώστε να αυξηθεί η αναγνωρισιμότητά τους, η συναλλακτική τους δραστηριότητα και κατ’ επέκταση, η δυνατότητα άντλησης περαιτέρω κεφαλαίων μέσω της αγοράς (πχ, μέσω αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου ή ομόλογα δημοσίου, κ.ά).
- Εφαρμογή νομοθετικού πλαισίου έκδοσης πράσινων ομολόγων αλλά και μετοχών, μέσω θέσπισης κριτηρίων κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα (EU Green Βond Framework & EU Taxonomy Regulation) και με διασφάλιση για τη συμμόρφωση στα πράσινα κριτήρια. Αυτό το μέτρο συνδέεται με την πράσινη ταξινόμηση και επισπεύδεται και λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης.
- Δημιουργία προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης τα οποία θα απευθύνονται στους υποψήφιους εκδότες πράσινων ομολόγων, σε υποψήφιους επενδυτές και ελεγκτές.
Μοχλοί πίεσης από ΕΕ και ΕΚΤ
Το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο χρηματοδοτεί μόνο επενδύσεις με περιβαλλοντικό και κοινωνικό αποτύπωμα, με αυστηρά κριτήρια διακυβέρνησης (διαφάνεια και λογοδοσία) αποτελεί έναν ακόμα μοχλό πίεσης.
Την ίδια στιγμή ασκείται πίεση από την ΕΚΤ με τα στρες τεστ το 2022 να περιλαμβάνουν περιβαλλοντικούς κινδύνους και από το 2023 να επικεντρώνει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων σε πράσινους τίτλους για να δίνει ρευστότητα στις τράπεζες. Ήδη, από το β’ εξάμηνο φέτος περιορίζει την προτίμησή της σε πράσινα εταιρικά ομόλογα για τη χρήση ως ενέχυρα ώστε να δανείσει τις τράπεζες.
Εξάλλου, δεν ήταν τυχαία η δήλωση του εκτελεστικού μέλους της ΕΚΤ, Ισαμπέλας Σνάμπελ, η οποία αναφερόμενη στις πλημμύρες της Γερμανίας και στις καταστροφικές πυρκαγιές στην Ελλάδα, αναδεικνύουν την ανάγκη επίσπευσης των μέτρων για την κλιματική αλλαγή, τη μέτρηση των κινδύνων και στο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής.
Άμεση μεταρρυθμιστική ατζέντα
Πάντως, στην ατζέντα του υπ. Οικονομικών και του αρμόδιου υφυπουργού κ. Ζαββού, άμεσα πρόκειται να κατατεθούν τα εξής νομοσχέδια:
- Αλλαγή του νόμου για το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο, το οποίο θα υιοθετήσει το μοντέλο του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων για τις αποζημιώσεις επενδυτών στο Χρηματιστήριο.
- Αμέσως σειρά έχει το νομοσχέδιο για την αλλαγή του ιδρυτικού νόμου και του ρόλου του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), το οποίο μετατρέπεται σε ιδιωτικό επενδυτικό κεφάλαιο με συγκεκριμένες υποχρεώσεις για αποεπένδυση από τις τράπεζες αλλά με στήριξή τους για δημιουργία υπεραξιών. Η συζήτηση αναμένεται τον Σεπτέμβριο και η κατάθεση και ψήφιση τον Οκτώβριο.
- Σχεδόν παράλληλα αναμένεται η κατάθεση και η ψήφιση του νόμου για την αναβαλλόμενη φορολογία. Τροποποιείται ο σημερινός (γνωστός ως νόμος Χαρδούβελη), ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος να μετατραπεί ο αναβαλλόμενος φόρος σε οριστική απαίτηση υπέρ του Δημοσίου, όπως συνέβη στην Τράπεζα Αττικής. Τώρα δίνεται η δυνατότητα απόσβεσής του σε 20 χρόνια μέσα από τη λειτουργική κερδοφορία των τραπεζών.
- Αλλαγή του νόμου λειτουργίας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την αποτελεσματικότητά της, για αποκατάσταση της αξιοπιστίας της αγοράς. Στόχος είναι η ψήφιση μέχρι το τέλος του έτους με αρχές του 2022.
- Κατάθεση στη Βουλή και ψήφιση επιπλέον 6-7 νομοσχεδίων που ενσωματώνουν ευρωπαϊκές οδηγίες για το δίκαιο της κεφαλαιαγοράς. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η αγορά καλυμμένων ομολόγων.
Πηγή: capital.gr
