Τα καλά παραδείγματα έργων που συμβάλλουν στον βιώσιμο μετασχηματισμό των λιγνιτικών περιοχών της Ευρώπης, παρουσιάζει η νέα έκθεση της περιβαλλοντικής δεξαμενής σκέψης Τhe Green Tank με τίτλο «Η Δίκαιη Μετάβαση στην πράξη: Βιώσιμα έργα σε λιγνιτικές περιοχές».
.
Όπως τονίζεται, η πορεία της Δίκαιης Μετάβασης, που αποτελεί έναν από τους τρεις βασικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Κατά πρώτον, η κατάρτιση και η αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ) των κρατών μελών, που αποτελούν προϋπόθεση για την εκταμίευση πόρων από τον Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Την ίδια στιγμή, η ενεργειακή κρίση που εντάθηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία καθιστά επιτακτική την ανάγκη απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στην πρόσφατη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το REPowerEU.
Συνεπώς, σε αυτό το στάδιο –αναφέρει η έκθεση– η υλοποίηση βιώσιμων και κοινωνικά δίκαιων επενδύσεων στις υπό μετάβαση περιοχές, οι οποίες θα εναρμονίζονται ταυτόχρονα με τις κεντρικές προτεραιότητες του REPowerEU, είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ. Συμβάλλοντας προς αυτήν την κατεύθυνση, η νέα έκθεση του Green Tank, με τίτλο «Η Δίκαιη Μετάβαση στην πράξη: Βιώσιμα έργα σε λιγνιτικές περιοχές» παρουσιάζει καλά παραδείγματα έργων, τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν ως οδηγός για τη διαμόρφωση των εδαφικών σχεδίων με στόχο τον βιώσιμο μετασχηματισμό των τοπικών οικονομιών στις λιγνιτικές περιοχές.
Η έκθεση δομείται σε επτά ενότητες που αντιστοιχούν σε διακριτές κατηγορίες επενδύσεων:
- Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ): παρουσιάζονται έργα που διατηρούν τον ενεργειακό χαρακτήρα των λιγνιτικών περιοχών, αλλά την ίδια στιγμή τις μετασχηματίζουν σε κέντρα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τόσο μεγάλης όσο και μικρής κλίμακας. Περιλαμβάνεται, επίσης, ξεχωριστή υποενότητα για τις ενεργειακές κοινότητες.
- Αποθήκευση ενέργειας: περιγράφονται υποδομές αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας διαφόρων τεχνολογιών.
- Πρωτογενής τομέας: υπογραμμίζεται η δυνατότητα που έχουν ιδιαίτερα οι λιγνιτικές περιοχές να συνδυάσουν αγρο-κτηνοτροφικές δραστηριότητες με την παραγωγή καθαρής ενέργειας μέσω της ανάπτυξης αγρο-φωτοβολταϊκών συστημάτων.
- Τουρισμός: παρουσιάζονται τα βασικότερα χαρακτηριστικά έργων τουριστικού χαρακτήρα που αναδεικνύουν τη βιομηχανική κληρονομιά των λιγνιτικών περιοχών αλλά και έργων που μετασχηματίζουν τα πρώην λιγνιτικά πεδία σε ελκυστικούς χώρους αναψυχής.
- Βιώσιμη κινητικότητα: παρουσιάζονται έργα που συμβάλλουν στην απανθρακοποίηση του τομέα των μεταφορών.
- Απόκτηση νέων δεξιοτήτων: καταγράφονται καλά παραδείγματα προγραμμάτων για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων στις λιγνιτικές περιοχές, κάτι που θα ενισχύσει τη μετατόπιση των τοπικών κοινοτήτων σε άλλους τομείς της οικονομίας.
- Οικονομικές ζώνες – Καινοτομία: παρουσιάζονται καλά παραδείγματα σχεδιασμού και ανάπτυξης διαφόρων μορφών οικονομικών ζωνών σε λιγνιτικές περιοχές που διαμορφώνουν το οργανωτικό πλαίσιο παροχής υπηρεσιών και κινήτρων για την προώθηση νέων, βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων.
«Για να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία την πρωτοφανή και επείγουσα ανάγκη μετασχηματισμού ολόκληρου του οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου των περιοχών εξόρυξης και καύσης λιγνίτη και λιθάνθρακα, και μάλιστα σε συνθήκες ενεργειακής κρίσης και πολέμου στην Ευρώπη, είναι σημαντικό να αξιοποιήσουμε τη μέχρι σήμερα εμπειρία. Με την έκθεση που δημοσιεύουμε σήμερα, αποσκοπούμε στη δημιουργία μίας δεξαμενής παραδειγμάτων και καλών πρακτικών από την οποία οι περιφέρειες και οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές μπορούν να αντλήσουν ιδέες, ώστε να προσαρμόσουν και να εξελίξουν τον σχεδιασμό τους ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε περιφέρειας. Με αυτόν τον τρόπο, θα αξιοποιηθούν αποτελεσματικά οι διαθέσιμοι πόροι προκειμένου να επιτευχθούν οι κοινοί ευρωπαϊκοί στόχοι του REPowerEU, εξασφαλίζοντας παράλληλα ότι κανένας δεν θα μείνει πίσω στην πορεία απεξάρτησης της Ευρώπης από τα ορυκτά καύσιμα», δήλωσε ο Νίκος Μάντζαρης, αναλυτής πολιτικής του Green Tank.
