Ο Φρανς Τίμερμανς, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για την Πράσινη Συμφωνία, θα παραιτηθεί από τη θέση του για να επιστρέψει στην Ολλανδία και να ηγηθεί μιας συμμαχίας Εργατικών-Πράσινων στις εθνικές εκλογές του Νοεμβρίου. Την Τρίτη, τα δύο κόμματα τον επιβεβαίωσαν ως τον επικεφαλής υποψήφιό τους για την πρωθυπουργία της Ολλανδίας.
.
Η αποχώρησή του από τις Βρυξέλλες έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για τη δράση για το κλίμα τόσο στην ΕΕ όσο και στο εξωτερικό, καθώς η πολιτική αντίσταση στο μπλοκ σκληραίνει και οι διπλωματικές συνομιλίες επιταχύνονται.
Το POLITICO εξετάζει πέντε βασικά ερωτήματα που ο Τίμερμανς αφήνει αναπάντητα καθώς ετοιμάζει τις βαλίτσες του για τη Χάγη.
1. Τι μέλλει γενέσθαι με τις φιλοδοξίες της ΕΕ για το κλίμα;
Η Επιτροπή της Ursula von der Leyen έχει ένα σημαντικό σημείο στον κατάλογο των εργασιών της για την Πράσινη Συμφωνία πριν από το τέλος της θητείας της -
την κατάρτιση ενός ενδιάμεσου κλιματικού στόχου για το 2040.
Το συμβούλιο εμπειρογνωμόνων του μπλοκ έχει ήδη τοποθετηθεί, ζητώντας μείωση των εκπομπών κατά 90% έως 95%. Ωστόσο, με την αποχώρηση του Τίμερμανς, η Επιτροπή χάνει την πιο δυνατή φωνή στην αίθουσα όταν πρόκειται να πιέσει για φιλόδοξη δράση. Η ΕΕ έχει επί του παρόντος δεσμευτικούς στόχους για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και τη μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα, ένας ενδιάμεσος στόχος για το 2040 θα πρέπει να παρουσιαστεί το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους.
Αυτό σημαίνει ότι οι Βρυξέλλες έχουν προθεσμία μέχρι λίγο πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του Ιουνίου 2024 για να παρουσιάσουν μια πρόταση. Αυτό είναι τουλάχιστον άβολος συγχρονισμός: Η αντίδραση κατά των πιο πράσινων κανονισμών διαμορφώνεται να γίνει ένα σημαντικό προεκλογικό θέμα, μειώνοντας την όρεξη για φιλόδοξους στόχους.
2. Ποιος θα είναι ο Τζον Κέρι της ΕΕ;
Το ημερολόγιο της διπλωματίας για το κλίμα είναι γεμάτο ενόψει της φετινής συνόδου κορυφής του ΟΗΕ COP28 στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Κάποιος θα πρέπει να εκπροσωπήσει την ΕΕ σε όλες τις διάφορες συνόδους κορυφής και συναντήσεις που θα προηγηθούν. Συνήθως, αυτός θα ήταν ο Τίμερμανς.
Οι Βρυξέλλες θα πρέπει να στείλουν κάποιον άλλον στο Ντουμπάι για να διαπραγματευτεί μαζί με τον απεσταλμένο των ΗΠΑ Τζον Κέρι και τους επικεφαλής των εθνικών αντιπροσωπειών από όλο τον κόσμο. Ο Τίμερμανς έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε προηγούμενες διασκέψεις για το κλίμα και θεωρείται ότι έχει καλές σχέσεις με σημαντικούς παράγοντες όπως ο Κέρι ή ο Κινέζος απεσταλμένος Ζι Ζενχουά. Το όνομα του Ντιντερικ Σαμσόμ, επικεφαλής της ομάδας του Τιμέρμανς, κάνει επίσης τον γύρο των Βρυξελλών - αν και η αποστολή ενός γραφειοκράτη της Ε.Ε χωρίς την ιδιότητα του επιτρόπου στην COP28 θα θεωρηθεί πιθανότατα ως σημάδι ότι οι Βρυξέλλες δεν παίρνουν σοβαρά τη σύνοδο κορυφής.
3. Ποιος θα πολεμήσει το αγροτικό λόμπι;
Οι προσπάθειες της ΕΕ να καταστήσει τη γεωργία πιο βιώσιμη αναδεικνύεται σε μείζον σημείο διαμάχης ενόψει των ευρωεκλογών του επόμενου έτους, με την κοινοβουλευτική σύγκρουση του φετινού καλοκαιριού σχετικά με τον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης να δίνει μια γεύση του τι πρόκειται να ακολουθήσει.
Με το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) να προβάλλει τον εαυτό του ως εκπρόσωπο των αγροτών και των αγροτικών κοινοτήτων, ένας αυξανόμενος αριθμός νομοθετών της ΕΕ έχει ζητήσει διακοπή της πράσινης νομοθέτησης. Εκτός από τον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης, βασικό πυλώνα της Πράσινης Συμφωνίας, νέοι νόμοι για τον περιορισμό της χρήσης φυτοφαρμάκων και τη βελτίωση της υγείας του εδάφους έχουν επίσης εμπλακεί στην αντίδραση.
Η Φον ντερ Λάιεν, μέλος του ΕΛΚ, κράτησε σιγή ιχθύος καθώς οι συντηρητικοί ευρωβουλευτές ενέτειναν την εκστρατεία τους κατά της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που επηρεάζει τη γεωργία, αφήνοντας τον Τίμερμανς να υπερασπιστεί την τελευταία δέσμη προτάσεων της Πράσινης Συμφωνίας. Αλλά μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, όταν η εκστρατεία του ΕΛΚ είναι πιθανό να ξαναρχίσει, ο πιο ένθερμος υπέρμαχος της Πράσινης Συμφωνίας θα είναι απασχολημένος με τις δικές του μάχες στην Ολλανδία.
4. Πώς η ΕΕ θα απορροφήσει τον άνθρακα από τον αέρα;
Δεν υπάρχουν πολλά νομοθετήματα που βρίσκονται ακόμη στα σκαριά, με τους περισσότερους νόμους να ολοκληρώνονται τώρα μεταξύ του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου. Υπάρχει όμως ένα βασικό κομμάτι του παζλ που αξίζει να προσέξετε: Το σχέδιο της ΕΕ για τη "βιομηχανική διαχείριση του άνθρακα", ή τι ρόλο θα πρέπει να διαδραματίσει η δέσμευση, αξιοποίηση και αποθήκευση του CO2 στις προσπάθειες του μπλοκ για το κλίμα.
Η δέσμευση του άνθρακα είναι ζωτικής σημασίας για να βοηθήσει στην απαλλαγή από τον άνθρακα της βαριάς βιομηχανίας, όπως ο χάλυβας ή το τσιμέντο, η οποία δεν μπορεί εύκολα να στραφεί σε ηλεκτρική. Νωρίτερα φέτος, η Επιτροπή έθεσε ως στόχο για όλη την ΕΕ την επίτευξη 50 εκατομμυρίων τόνων ετήσιας ικανότητας αποθήκευσης CO2 έως το 2030, στο πλαίσιο του νόμου για την καθαρή μηδενική βιομηχανία.
Η στρατηγική αναμένεται φέτος, αν και επί του παρόντος δεν εμφανίζεται στην επίσημη λίστα εργασιών της Επιτροπής. Τον περασμένο μήνα, ένας συνασπισμός εταιρειών και ΜΚΟ προέτρεψε τον Τίμερμανς να μην καθυστερήσει το σχέδιο, προειδοποιώντας ότι "εξακολουθεί να λείπει ένα ολοκληρωμένο όραμα" όσον αφορά τη δέσμευση άνθρακα.
5. Ποιος θα «πρασινίσει» την κατάσταση της Ένωσης;
Στα μέσα Σεπτεμβρίου, η φον ντερ Λάιεν θα πραγματοποιήσει την ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης, η οποία αναμένεται να δείξει πόσο βάρος θα έχουν τα πράσινα θέματα κατά τους τελευταίους μήνες της θητείας της.
Αλλά με την αποχώρηση του Τίμερμανς, δεν είναι σαφές ποιος θα πιέσει τη φον ντερ Λάιεν -το ίδιο της το κόμμα θέλει να πάρει το πόδι από το γκάζι όταν πρόκειται για πράσινη νομοθεσία- να συνεχίσει να προσθέτει στην Πράσινη Συμφωνία.
Εκτός από τη στρατηγική για τη διαχείριση του άνθρακα, άλλα κομμάτια που λείπουν περιλαμβάνουν έναν νόμο για τα χημικά που καθυστερεί εδώ και καιρό και ένα πλαίσιο παρατήρησης των δασών - κλειδί για τη βελτίωση των προσπαθειών πρόληψης των πυρκαγιών - καθώς και τον προαναφερθέντα στόχο για το 2040.
